„Europa komt na de turbulente pandemie nu in rustiger vaarwater. En dankzij ons gecoördineerde en assertieve antwoord, overstijgen de economische groeicijfers de verwachtingen”, zegt vicevoorzitter Valdis Dombrovskis. „Maar de crisis heeft ook bepaalde uitdagingen zichtbaar gemaakt: hogere tekorten en schulden, grotere verschillen en ongelijkheden, en behoefte aan meer investeringen. We hebben economisch bestuur nodig dat die uitdagingen aanpakt.”

Over een nieuw pact zijn de lidstaten verdeeld. Vooral Frankrijk, Italië en Spanje willen minder strenge eisen voor de overheidsschuld, die door de pandemie overal is toegenomen. Nederland en zeven andere ‘zuinige’ landen staan „open” voor een debat maar willen eigenlijk alleen dat de regels transparanter worden en versimpeld, en bovenal dat de handhaving ervan verbetert, hebben ze de commissie geschreven.

In maart 2020 gingen de EU-ministers van Financiën akkoord met het voorstel van de commissie om de begrotingsregels in verband met de coronacrisis tijdelijk los te laten. Door het activeren van een „ontsnappingsclausule” in het zogeheten Stabiliteits- en Groeipact (SGP), waarin de regels zijn vastgelegd, geldt een begrotingstekort van onder de 3 procent van het bruto nationaal inkomen (bni) en een staatsschuld van niet meer dan 60 procent van het bni momenteel niet.

Maar ook daarvoor al vond het dagelijks EU-bestuur dat de ingewikkelde regels aangepast moeten worden. Vlak voor de Covid-19-uitbraak bracht de commissie een rapport uit over het functioneren van het pact maar van een gepland „publiek debat” over de toekomst van het pact kwam door de pandemie niets. Nu trekt de commissie er de rest van het jaar voor uit.