Het stapeltje boeken dat we op vakantie meenemen wordt ieder jaar kleiner. En nee, dat komt niet doordat we een e-reader hebben aangeschaft. We worden gewoon door de jaren heen realistischer en willen ons de teleurstelling van al die ongelezen boeken die weer mee teruggaan besparen. Er gingen voor mij dit keer maar twee boeken in de koffer. Verwachtingsvol begon ik al op de heenreis aan ”Amalia. Prinses van Oranje”. De eerste scène bleek de toon te zetten voor de rest van het boek.

Auteur Matthias Rozemond vertelt op een onderhoudende manier en met pikante details hoe de 13-jarige Amalia verstoppertje speelt op het kasteel in Heidelberg. Haar vader is daar Oberhofmeister aan het hof van de keurvorst van de Palts en diens vrouw Elizabeth Stuart. Buiten adem rent Amalia een van de kamers binnen en verstopt zich achter het gordijn. Tot haar schrik komen er twee volwassenen binnen die op het hemelbed ploffen. Het blijken een hofdame en de Hollandse graaf Frederik Hendrik te zijn, die een week op het kasteel te gast is. Tegen wil en dank wordt ze getuige van een van zijn amoureuze avontuurtjes.

Een dag later komt ze hem op de gang tegen. „Wist je, mon ami”, zegt hij samenzweerderig tegen zijn vriend, „hier op het kasteel lopen heel nieuwsgierige freules rond. Je mag wel oppassen. Maar ik heb gelukkig een goede tip voor je. Je herkent dit soort meisjes heel makkelijk aan hun rode schoenen, die zo onder het gordijn tevoorschijn piepen.” Een reactie kan niet uitblijven. Amalia, door haar moeder „einen echten Hitzkopf” genoemd, verkoopt de achttien jaar oudere prins een pets in het gezicht.

Hollandse prins

Ooit zal de jonge gravin Van Solms trouwen met deze Hollandse prins. De scène is romantechnisch een ‘leuke’ binnenkomer, maar historisch gezien redelijk onwaarschijnlijk, vooral de klap die een jong, streng opgevoed meisje uitdeelt aan een oudere gast. Van meet af aan is duidelijk dat de nadruk in deze historische roman gaat vallen op het woord ”roman” en niet op ”historisch”. En dat er een bovenmatige belangstelling voor losbandigheden aan het hof aan de dag wordt gelegd.

In een volgende scène zien we Amalia aankomen in Holland. Ze is inmiddels achttien jaar en hofdame van koningin Elizabeth Stuart. Het geklets in de koets, de lakei die komt aangesneld, het krukje dat ontbreekt en de stijve reverences die worden uitgewisseld: je ziet het allemaal voor je. Of Frederik Hendrik daadwerkelijk bij het ontvangstcomité was, is dan weer de vraag. In ieder geval vermelden historische bronnen wel dat beiden algauw een bepaalde relatie met elkaar hebben. In het boek komt die relatie vooralsnog niet zo aan de orde, maar gaat het vooral over de hevige verliefdheid van Amalia op ene heer Van Guntersteyn. Later blijkt dat hij een zoon van de „landverrader” Johan van Oldenbarnevelt is. Amalia speelt dus met vuur door hem te ontmoeten in schimmige taveernes en het bed met hem te delen.

Onzinnig verhaal

In 1625 ligt Maurits op sterven. Hij zet zijn broer Frederik Hendrik onder druk om zo snel mogelijk in het huwelijk te treden, anders zal hij hem onterven. Volgens deze roman ziet Amalia van Solms haar kans schoon. Rozemond heeft een heel verhaal bedacht hoe ze Frederik Hendrik gaat inpalmen. Ze verkleedt zich als hoer, wordt door een speciale ingang binnengelaten en weet zo haar nieuwe positie als zijn echtgenote veilig te stellen. Het huwelijk wordt gesloten. ”Quid reddam Domino?” (Hoe zal ik het de Heer vergelden?) kiest Amalia als motto, maar daarover geen woord. Het is heel naar om te lezen hoe Amalia vervolgens, zwanger van haar eerste kind, een enorme list uitdenkt om met de graaf van Buckingham in bed te duiken en zo haar vroegere meesteres Elizabeth Stuart de loef af te steken. Een onzinnig verhaal, omdat het buiten kijf staat dat Amalia en Frederik een goed en harmonieus huwelijk hadden.

Het historisch kader van deze roman klopt, de couleur locale klopt, maar de gesprekken doen erg modern aan en over het geheel genomen ervoer ik het als een oppervlakkig boek. De meeste moeite heb ik met de vrijheden die de auteur zich permitteert op het gebied van relaties en overspel. Het is waar, hij schrijft een roman en geen geschiedenisboek, maar dan nog ervaar ik zijn onverbloemde beschrijvingen en insinuaties als het werpen van een onterechte smet op historische personen. Tegelijk moeten we vaststellen dat de Oranjes uit het verleden soms een aureool kregen. Daar is ook niet echt aanleiding toe. Amalia blikt ons vanaf de portretten liefelijk en ingetogen aan, maar zij was een eerzuchtig persoon en enorm gedreven om grote kastelen te bouwen, kunstcollecties aan te leggen, feesten te organiseren en voor niemand onder te doen. Ze ging op latere leeftijd ook héél ver om haar kinderen uit te huwelijken aan geschikte partijen. Dat komt in deze roman allemaal niet aan de orde, want hij stopt in het jaar 1629, terwijl de Oranjeprinses pas in 1675 overlijdt.

Boekgegevens

Amalia. Prinses van Oranje, Matthias Rozemond; uitg. Luitingh-Sijthoff; 416 blz.; € 24,99