Witte rook kwam er dit weekend nog altijd niet nadat de partijleiders Rutte (VVD), Kaag (D66) en Hoekstra (CDA) op landgoed De Zwaluwenberg enkele dagen met elkaar spraken. Of ze echt samen een minderheidskabinet gaat vormen? Nee, sorry, ze weten het nog niet. Pas over een week spreken ze elkaar officieel weer, meldde informateur Remkes. Eerst maar eens Prinsjesdag en de Algemene Politieke Beschouwingen afhandelen.

Tussen alle nietszeggende uitspraken van de politici door viel één statement wel degelijk op. De drie voorlieden lieten na hun logeerpartij in het lommerrijke Hilversum weten dat ze in de loop van deze week hun beleidsplannen voor volgend jaar nog willen aanscherpen. En dat ze bij die aanscherping andere partijen willen betrekken.

Uitdagingen

Volgens Rutte gaat zijn secondant, Kamerlid Sophie Hermans, de komende dagen, met steun van CDA en D66, informeel overleggen met „het brede politieke midden.” Doel: bezien of er misschien nóg betere antwoorden gegeven kunnen worden op „de grote uitdagingen” waarmee Nederland kampt. „Mijn indruk is dat iedereen zich realiseert dat de lijnen, juist ook met PvdA, GL en CU, open moeten zijn”, stelde de VVD-leider.

Waar CDA-leider Hoekstra nog aan toevoegde dat in deze week van Prinsjesdag en Algemene Politieke Beschouwingen niet alleen met PvdA, GL en CU zal worden gesproken, maar ook met veel andere partijen. „We hebben niet de luxe om te zeggen: er is maar een heel kleine groep met wie we verder zouden willen samenwerken. We zullen heel breed moeten kijken naar draagvlak.”

Volgens Rutte zijn de gesprekken die Hermans gaat voeren niet bedoeld als een test om te bezien of de middenpartijen in staat zijn met elkaar tot concrete plannen te komen en om uit te vogelen of een minderheidscoalitie van VVD, D66 en CDA dus een realistisch scenario is. „Die dingen staan los van elkaar.”

In politiek Den Haag zijn er maar weinig waarnemers die deze lezing volgen. Het ligt immers te zeer voor de hand dat de aftastende overleggen van deze week wel degelijk een proeftuin vormen voor een mogelijk nieuwe coalitie van VVD, D66 en CDA. Een coalitie die, zoals in de opdracht aan informateur Remkes staat, moet kunnen rekenen op een „constructieve en vruchtbare samenwerking” met de Tweede Kamer.

Nu al met partijen als PvdA, GL en CU gaan praten over het aanscherpen en ambitieuzer maken van de Miljoenennota –wellicht op het terrein van het klimaatbeleid, de stikstofcrisis, de huizenmarkt of de schuldenproblematiek bij studenten–, zou nóg een nuttige functie kunnen hebben. Want dat VVD, D66 en CDA dit weekend op De Zwaluwenberg weinig vorderden, heeft volgens Remkes ook te maken met de „politieke pijn” die de achterliggende week, waarin twee bewindslieden aftraden, is veroorzaakt. Ook wat betreft de verziekte sfeer tussen de diverse middenpartijen valt er de komende dagen dus nog veel te praten en glad te strijken.