De droge klik van de muis klinkt door de ruimte. De knop „Bestel nu” verkleurt als die wordt aangeklikt. Een halfuur later klinkt er een aanhoudend gezoem in de tuin. De besteller holt naar de voordeur en ziet hoe de drone zijn lading neerlegt. De bestelling is binnen!

Gaat het bestellen van een pakketje over een paar jaar op deze manier? Dat zit er niet in, zegt dronespecialist Jasper van der Vliet. Er zitten verschillende haken en ogen aan commerciële pakketbezorging per drone. Daardoor gebeurt het nu hoogstens op kleine schaal. „Zo zijn DHL, Amazon en de Amerikaanse winkelketen Walmart ermee aan het experimenteren. Andere bedrijven werken met elkaar samen op dit gebied.”

Wat die haken en ogen dan zijn? Daarin maakt Van der Vliet onderscheid tussen obstakels tot een grootschaligere inzet en negatieve effecten van bezorging per drone. „Denk aan het bereik van drones. Een consumentendrone kan nu vaak nog helemaal niet ver vliegen, zo’n 10 kilometer.”

De drones die webwinkel Amazon heeft, kunnen 24 kilometer afleggen. Het doel van de bezorggigant: orders binnen een halfuur na bestelling afleveren bij de klant. De apparaten stijgen tot maximaal zo’n 120 meter en kunnen pakketten tot ongeveer 2,3 kilogram dragen. Volgens Amazon, dat al sinds 2013 bezig is met onderzoeken naar drones om bestellingen zo snel mogelijk bij mensen thuis te krijgen, weegt driekwart van de pakketten minder dan de 2,3 kilogram die een drone kan vervoeren.

Overigens zijn er ook drones die vleugels hebben, zoals een vliegtuig. „Die laatste worden vaak gebruikt in oorlogen en kunnen de hele wereld overvliegen.” Kunnen bedrijven dan niet die drones inzetten? Dat brengt Van der Vliet bij het volgende obstakel: de wet- en regelgeving. In bijna alle landen van de wereld is het verboden om drones buiten het zicht zonder besturing van een bestuurder te laten vliegen. Wel heeft de Federal Aviation Administration, de luchtvaartautoriteit in de Verenigde Staten, webwinkel Amazon in 2020 toestemming gegeven om een dronevloot op te bouwen. Die luchtvoertuigen vliegen nu op eigen houtje naar de plaats van bestemming.

Streng

In Nederland is de wet- en regelgeving nog vrij streng, al zijn er wel versoepelingen geweest. Zo gelden vanaf januari de regels van de Europese Unie wat betreft drones. Sindsdien is het toegestaan om boven aaneengesloten bebouwing te vliegen, terwijl dat eerst niet mocht.

En dan is er nog het obstakel van veiligheid. Een groot aantal drones in de lucht vergroot de kans op ongelukken. Maar daar heeft de moderne techniek een antwoord op, vertelt Van der Vliet. „Vliegtuigen en helikopters zenden een signaal uit waarmee ze zichtbaar zijn op een radar.” Steeds meer drones zijn op die manier te traceren voor luchtverkeersleiders. Zo kunnen botsingen worden voorkomen, stelt Van der Vliet. Daarnaast tekent hij aan: „Vliegtuigen vliegen vaak hoger dan drones.” Dat verkleint het risico op een botsing.

Vooral het bereik van drones is dus een reden voor bedrijven om ze nog niet grootschalig in te zetten. Waarom is bijvoorbeeld Amazon er dan zo druk mee? Van der Vliet kan drie redenen bedenken. „Soms is bezorging met een drone rendabel. Bijvoorbeeld bij mensen in afgelegen gebieden. Dan gaat het vooral over het buitenland. In Nederland is alles goed bereikbaar, als je de files wegdenkt. Maar ook als het gaat om bezorging van medische middelen kan een drone het verschil maken, omdat juist daar vaak haast bij geboden is.”

Bovendien stoten drones geen CO2 uit. „DHL wil in 2050 geheel klimaatneutraal werken. Dat is voor het bedrijf een bijkomende reden om de drone als transportmiddel te gebruiken. Het is een heel schone manier van goederenvervoer.”

Momenteel doet DHL niets met bezorgdrones, zegt woordvoerder Ewout Blaauw. Wel zijn er experimenten mee geweest. Zo bezorgde in 2014 een drone medicijnen bij een apotheek op het Duitse waddeneiland Juist. Uiteindelijk is het postorderbedrijf gestopt met de experimenten. „Het is op korte termijn niet realistisch dat we de drone intensief gaan gebruiken voor pakketbezorging. Dan wordt het veel te druk in de lucht.” Wel is het zo dat duurzaamheid een belangrijke reden was voor DHL om met bezorgdrones te experimenteren.

Imago

Naast een betere bereikbaarheid van moeilijk toegankelijke gebieden en duurzaamheid zoekt Van der Vliet de derde reden voor bedrijven om zich bezig te houden met bezorging per drone in marketingdoeleinden.

„Het is enorm goed voor het imago van bedrijven”, vult consumentenpsycholoog Patrick Wessels aan. „Ze creëren er het beeld mee dat ze snel en modern zijn.” Om die reden zullen consumenten ook sneller voor een bezorging per drone kiezen dan bijvoorbeeld per fiets, ook al is dat laatste sneller, zegt Wessels. „Omdat het een vlotte uitstraling heeft.”

Naast de obstakels waar dronebezorging op stuit, is er ook een belangrijk negatief effect, zegt Van der Vliet. Die betreft het privacygevoel van mensen. In Nederland gelden daarvoor strenge regels. „Of er een camera onder een bezorgdrone zit of niet, maakt voor de privacyregels niet uit. Als mensen alleen al dénken dat ze bekeken worden, zit de piloot fout.”

En daar komt nog bij: „Drones mogen maximaal 100 meter hoog vliegen. Ze veroorzaken best wel veel lawaai en dat is niet fijn als je bijvoorbeeld in de tuin zit. Veel mensen ervaren dat toch als een inbreuk op hun persoonlijke leefomgeving en hebben daardoor een bepaalde afkeer van drones.”

Dunbevolkt

Van der Vliet, beheerder van zijn blog drone-optiek.nl, denkt niet dat mensen hun gevoel van privacy overhebben voor een snellere bezorging. „In dunbevolkte en moeilijk bereikbare gebieden speelt dat natuurlijk minder, maar mensen die in een grote stad wonen, hebben hun pakketje nu al binnen één of twee dagen.”

Vanwege alle haken en ogen verwacht Van der Vliet niet dat commerciële bezorging per drone binnen nu en in elk geval vijftig jaar grootschalig zal plaatsvinden. Dit in tegenstelling tot consumentenpsycholoog Wessels, die geen jaartallen noemt, maar het idee van bezorging door een drone wel vindt passen in een maatschappelijke trend: die van de snelle bezorging. „Je kan soms binnen tien minuten een boodschap of bestelling laten bezorgen.” Nieuwe ontwikkelingen met drones spelen daar op in, waardoor deze manier van bezorgen zich als een olievlek over het land kan gaan uitbreiden, denkt Wessels.

Dat kan zo snel gaan, omdat consumenten én producenten niet bij hun omgeving achter willen blijven. „Als een concurrerend bedrijf klanten aantrekt met iets wat een ander bedrijf niet heeft, ontstaat er een zogeheten race to the bottom. Verkopers gaan dan alles doen om een product zo snel mogelijk bij de klant te krijgen.” Wessels vergelijkt het met een prijzenoorlog. „Alleen gaat het hier over zo snel mogelijk bezorgen, en bij een prijzenoorlog om een zo goedkoop mogelijk product voor de consument.”

En de kant van de klant: „Als mensen een mogelijkheid zien om een product sneller in huis te krijgen, trekt dat hen aan, want het speelt in op de behoefte om iets snel te willen hebben. En als mensen zien dat de buurman zijn pakket binnen tien minuten in huis heeft, willen ze dat zelf ook”, zegt Wessels. „De consument kan zich daar moeilijk tegen wapenen. Spullen willen hebben die een ander heeft, zit in onze natuur. Zeker als het gaat om mensen die belangrijk voor ons zijn, willen we niet achterblijven. En zo krijg je dus een sneeuwbaleffect.”

Niet grootschalig

Hoe staan Van der Vliet en Wessels zelf tegenover de bezorging per drone, die naadloos in een ik-wil-het-en-ik-wil-het-nu-trend past? Van der Vliet pleit ervoor om de inzet van drones bij de aflevering van pakketten een maatschappelijk doel te laten hebben, waarbij hij doelt op het vervoer van medische middelen en bloed. „Daarnaast is het handig voor dunbevolkte gebieden, maar van mij hoeft het niet grootschalig te gaan gebeuren in dichtbevolkte gebieden en met commerciële doeleinden. Daarvoor wegen de voordelen wat mij betreft niet op tegen de nadelen.”

Wessels staat niet negatief tegenover moderne technologie, zegt hij. „Ik sluit niet uit dat de drone een keer bij mij thuis langskomt, als dat mogelijk is.”

Voorlopig moet er nog veel aan gebeuren voor het zover is, verwacht Wessels. „Maar als de drone een gangbaar bezorgmiddel wordt, pure moderniteit uitstraalt en als het ware de toekomst naar ons toebrengt, zal een deel van de mensen daar heel blij mee zijn.”