”Palliatieve zorg. De kunst van ’er zijn’”
Auteur: Marianne Walling-Huijsen
Uitgeverij: Damon, Budel, 2004
ISBN 90 5573 503 5
Pagina’s: 112
Prijs: € 11,50. ”Palliatieve zorg. De kunst van ’er zijn’” wil, zoals de achterflap aangeeft, een handboek zijn voor mantelzorgers en vrijwilligers die deze zorg verlenen. Tevens, zo valt te lezen, is het informatief voor diegenen die overwegen om zelf vrijwilliger te worden.

In elf hoofdstukjes wordt aandacht geschonken aan veel onderwerpen die in de palliatieve zorg, de zorg voor ongeneeslijk zieke mensen, een rol spelen. Aan de orde komen onder meer lichamelijke verzorging, psychologische, sociale en spirituele aspecten, geestelijke verzorging en ethische dilemma’s, alsook stervensbegeleiding en verliesverwerking. En dat alles in nog geen 120 bladzijden.

Tijdens het lezen blijkt al spoedig dat de grote hoeveelheid onderwerpen weliswaar de breedte van palliatieve zorg aangeeft, maar dat geen van de onderwerpen de aandacht krijgt die het verdient.

Wie dit boekje ter hand neemt, zal bij het zien van de kaft met daarop de afbeelding van de barmhartige Samaritaan de indruk krijgen dat het om een christelijk boekje gaat. Niets is echter minder waar. Zelfs het hoofdstuk ”spirituele aspecten” blijft uitermate oppervlakkig. Volgens de auteur is spiritualiteit een besef van verbondenheid met het mysterie, een hoger wezen, God of het universum; een geloof dat de mens met de wereld verbindt en zin aan het bestaan geeft; de centrale levensfilosofie die als leidraad voor het gedrag van mensen dient; een kracht die mensen voortdrijft in het leven; een persoonlijke zoektocht naar de zin en het doel van het leven. Er is geen alinea in dit boek te vinden waarin de zekerheid van geloof geplaatst wordt in het licht van Golgotha en Pasen.

De doelgroep, zo blijkt uit de achterflap, zijn de vrijwilligers en de mantelzorgers. Dit zijn echter twee totaal verschillende disciplines aan een sterfbed. Regelmatig wordt aangegeven welke doelgroep aangesproken wordt, maar even zo vaak is het volstrekt onduidelijk voor wie de desbetreffende tekst is opgeschreven.

Vaak ook wordt een al te gemakkelijk voorstelling van zaken gegeven, waardoor een eenzijdige belichting ontstaat. Zo wordt bijvoorbeeld gesuggereerd dat, als vrienden of familie concreet worden betrokken bij de omschreven taken, zij alle bedenkingen zullen laten vallen en graag een bijdrage aan de zorg zullen geven. Dat is zeker niet in alle situaties zo.

Verder is het opmerkelijk dat er een aantal feitelijke onjuistheden vermeld wordt. Zo hebben vrijwilligers lang niet altijd wekelijks overleg, hebben zij wel degelijk een taakomschrijving, doet de Vrijwillige Terminale Thuiszorg zeker wel aan de nodige public relations en is een bijna-thuishuis niet hetzelfde als een hospice.

Als het gaat over communicatie en attitude wordt vaak gebruikgemaakt van termen als alert reageren, open contact, open houding, open met anderen praten, openstaan, goed aanvoelen, met open hart aanwezig zijn en mentale ondersteuning. Tijdens het lezen bekruipt je vaak de vraag: „Ja, maar hoe dan?”

Dit boek roept in elk hoofdstuk veel meer vragen op dan dat het antwoorden geeft.

”Palliatieve zorg. De kunst van ’er zijn’” is een initiatief van Reliëf, een christelijke vereniging van zorgaanbieders in Utrecht, en SBI, Training en Advies in Doorn. De uitgave is mede mogelijk gemaakt door Stichting Kalorama te Beek-Ubbergen en Yarden Vereniging te Almere.