Slechts zes keer in de Deense parlementaire geschiedenis kwam het tot een impeachtmentprocedure tegen een bewindspersoon. De laatste dateert van 1996. En de keer daarvoor was maar liefst bijna een eeuw terug.

Niet voor niets zijn de ogen in Denemarken daarom sinds afgelopen donderdag gericht op Inger Støjberg. Zij moet zich verantwoorden voor vermeende schending van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens tijdens haar ambtsperiode als minister van Immigratie van 2015-2019.

Støjberg zou in 2016 opdracht hebben gegeven om getrouwde vluchtelingen onder de 18 –voornamelijk vrouwen– van hun wederhelft te scheiden in asielzoekerscentra. Dat resulteerde in het uit elkaar halen van 23 koppels, waarvan sommige met kinderen.

De Syrische Rimaz Alkayal –destijds 17– en haar echtgenoot Alnour Alwan (26) ondervonden het aan den lijve. Zij woonden noodgedwongen vier maanden apart, ondanks het feit dat Rimaz zwanger was. Na het indienen van een klacht, werd het echtpaar herenigd.

Onderzoek van de nationale ombudsman en een speciale parlementaire commissie leidde tot de voorlopige conclusie dat de gedwongen scheidingen illegaal waren. Het belangrijkste verwijt dat de verantwoordelijke minister treft, is dat zij niet per geval een beoordeling heeft gemaakt, maar alleen een algemene opdracht heeft gegeven. Ambtenaren zouden haar bovendien hebben gewaarschuwd dat die praktijk illegaal was.

Verklaring

Eerder dit jaar besloot een ruime meerderheid van de Deense volksvertegenwoordiging een impeachmentprocedure tegen Støjberg te beginnen. Ook haar eigen partij, de centrumrechts Venstre, stemde voor. Afgelopen donderdag ging het proces voor een speciale rechtbank, bestaande uit dertien rechters van het hooggerechtshof en dertien extern benoemde leden, van start. De zaak duurt mogelijk tot het einde van het jaar.

Aanstaande maandag zal de oud-bewindsvrouw zelf een verklaring afleggen. Die zal voornamelijk in lijn zijn met wat zij eerder verklaarde. Støjberg stelt dat zij minderjarige meisjes probeerde te beschermen en het aantal kindhuwelijken terug wilde dringen.

„Er zijn weliswaar fouten gemaakt, en daar heb ik mijn excuses voor aangeboden”, schreef de politica eerder op Facebook. „Maar dat biedt volgens mij geen basis voor afzetting. Mijn wens was dat er geen kindbruidjes met hun oudere echtgenoot in Deense asielzoekerscentra samen zouden leven. En natuurlijk heb ik geen opdracht gegeven om de wet te schenden.”

Om dat laatste draait het vooral in het proces: gaf Støjberg willens en wetens opdracht tot een illegale actie? Als de rechters die vraag bevestigend beantwoorden, hangt de oud-bewindsvrouw op zijn minst een boete, maar wellicht zelfs een celstraf van maximaal twee jaar boven het hoofd. Beroep tegen de uitspraak is niet mogelijk.

De omstreden maatregel van Støjberg kan overigens niet los worden gezien van haar algemene asielbeleid. Tijdens haar ambtsperiode werden meer dan honderd beperkende maatregelen voor vluchtelingen doorgevoerd. Die varieerden van advertenties in Libanese kranten waarin Syrische ontheemden werden ontmoedigd om naar Denemarken te komen, tot het aanscherpen van regels voor gezinshereniging.