De extremistische Taliban hebben vorige maand met een bliksemoffensief vrijwel heel Afghanistan in handen gekregen. Dat gebeurde terwijl de laatste Amerikaanse troepen na twee decennia het land verlieten. Afghaanse tegenstanders van de Taliban houden nog wel stand in de Panjshirvallei, waar zwaar wordt gevochten.

Generaal Milley, de hoogste militair in de VS, schetste een somber beeld van de situatie. Hij vroeg zich hardop af of de Taliban hun greep op de macht kunnen verstevigen en het land effectief gaan besturen. „Misschien wel, misschien niet.”

Milley zei dat een mogelijke burgeroorlog kan leiden tot een situatie waarin al-Qaeda terugkeert of Islamitische Staat aan kracht wint. Hij zei het aannemelijk te vinden dat binnen „12, 24 of 36 maanden” meer terroristische activiteiten worden gesignaleerd in de regio. „En dat gaan we in gaten houden.”

De VS en andere westerse landen zagen zich vanwege de snelle opmars van de Taliban genoodzaakt om eind augustus vele tienduizenden mensen te evacueren via het vliegveld van Kabul. Die chaotische evacuatie is inmiddels afgerond en de Taliban hebben bezit genomen van de belangrijke luchthaven.

De snelle machtsovername door de Taliban leidde internationaal tot geschokte reacties. De Britse topgeneraal Nick Carter zei zondag bij de BBC dat „iedereen zich had verkeken” op de snelheid waarmee de extremisten het land konden overnemen. „Zelfs de Taliban hadden niet verwacht dat dingen zo snel zouden veranderen.”

Carter wees erop dat de Taliban vaak geen geweld hoefden te gebruiken tijdens hun opmars. „We beseften niet echt wat de Taliban van plan waren. Ze vochten niet echt om de steden die ze uiteindelijk veroverden. Ze onderhandelden. Er is veel geld betaald om verdedigers om te kopen.”

De Taliban controleerden in de jaren negentig ook al een groot deel van Afghanistan. Toen voerden ze een schrikbewind. De extremisten proberen de wereld nu een gematigder gezicht te laten zien en zoeken ook toenadering tot westerse landen die voorheen troepen in Afghanistan hadden.

Zo zei een Taliban-woordvoerder tegen de Duitse krant Welt am Sonntag dat het nieuwe regime ook officiële diplomatieke banden met Duitsland wil. Woordvoerder Zabihullah Mujahid zei dat Duitsers vroeger ook altijd welkom waren in zijn land. „Helaas sloten ze zich toen aan bij de Amerikanen, maar dat is nu vergeven.”