De Rotterdamse wethouder van Onderwijs, Geluk, presenteerde maandag een plan om te voorkomen dat scholen grotendeels worden bevolkt door achterstandsleerlingen van allochtone groepen. Gemengde scholen zijn volgens Geluk beter voor de integratie. Rotterdamse scholen gaan daarom werken met aparte wachtlijsten voor zwarte en witte leerlingen. Scholen die te veel allochtonen hebben, moeten tijdelijk alleen witte leerlingen toelaten en omgekeerd. Het doel is dat scholen net zo gemengd worden als de wijk waarin ze staan.

Minister Van der Hoeven vindt dat gemeenten zelf uit mogen maken of zwarte scholen allochtonen weigeren en witte scholen autochtonen. In een eerder stadium heeft de minister gemeenten en scholen opgeroepen om hierover onderling „niet-vrijblijvende afspraken” te maken.

CDA-kamerlid De Vries denkt dat er sprake is van discriminatie. Volgens hem moet Rotterdam wachten met invoering van het plan tot de Onderwijsraad advies heeft uitgebracht. Enkele jaren geleden bracht de raad een advies uit waarin stond dat selectie op basis van afkomst niet mag, maar op basis van leerachterstanden wel.

De fracties van PvdA en VVD, die samen een meerderheid in de Tweede Kamer hebben, zien geen problemen in de Rotterdamse aanpak. PvdA-kamerlid Hamer benadrukt dat zij al lang vraagt om dwingende afspraken tussen gemeenten en het onderwijs om leerlingen te spreiden. Ze gaat er wel van uit dat Rotterdam het systeem van dubbele wachtlijsten tijdelijk hanteert.

Volgens VVD-kamerlid Balemans is er van discriminatie geen sprake zolang voor ouders het recht om kinderen bij een school in te schrijven, overeind blijft. Volgens hem doen andere scholen ook aan spreiding op basis van geslacht. Die zijn bang dat er te veel jongens of meisjes komen. Selectie op basis van afkomst is in principe hetzelfde, oordeelt de liberaal.

ChristenUnie en SGP hebben grote twijfels of de Rotterdamse aanpak juridisch juist is. „Ik snap dat ze zoeken naar oplossingen, maar het systeem van dubbele wachtlijsten heeft volgens mij onvoldoende rechtsgrond”, aldus ChristenUnie-kamerlid Slob. Hij verwijst daarbij naar een uitspraak van de Commissie Gelijke Behandeling over een school in Ede. Die wilde niet meer dan 15 procent allochtonen om integratie de meeste kans te bieden. De commissie veroordeelde het beleid van de school.

SGP-kamerlid Van der Vlies denkt dat selectie op grond van afkomst niet mogelijk is. De Rotterdamse regeling tornt volgens hem ook aan de autonomie van bijzondere scholen bij toelating van leerlingen. Alleen op basis van vrijwilligheid mag daar een inbreuk op worden gemaakt, aldus de SGP’er.