De proef begint op 1 september. De bedoeling is dat de waarnemers met de politie de straat opgaan en meekijken hoe die preventief fouilleert. Daarmee wil de gemeente onderzoeken of de politie mensen bij de controle echt willekeurig kiest en niet op basis van huidskleur of andere kenmerken.

Eerder had de gemeente gezegd dat er in principe dertig waarnemers nodig zijn, maar ook dat er zou worden gekeken naar een uitbreiding van het aantal. De wapencontroles zijn in vijf buurten: Bijlmer-Centrum, Burgwallen Nieuwe Zijde, Geuzenveld, de Dapperbuurt en de Waterlandpleinbuurt.

De waarnemers zullen worden gewezen op de risico’s van deelname, zoals de mogelijkheid om betrokken te raken bij een eventuele geweldsescalatie of de mogelijkheid om als getuige te worden opgeroepen in een strafzaak. Zeer kort voordat wapencontroles beginnen, krijgen de waarnemers te horen waar ze moeten zijn.

Vorige week lieten vier politiebonden weten dat ze willen dat de proef met de waarnemers van tafel gaat. Ze spreken van wantrouwen richting de Amsterdamse politie en sluiten acties niet uit als burgemeester Halsema geen gehoor geeft aan hun oproep. „Politiemensen voelen zich door de politieke angst voor etnisch profileren onrecht aangedaan”, stelden ze toen in een verklaring.

Halsema schrijft dat de vier bonden zijn uitgenodigd voor een gesprek „om hun zorgen verder te bespreken”.