De situatie op de luchthaven van Kabul is levensgevaarlijk. De taliban verstevigen hun greep op het vliegveld steeds verder. Afghanen mogen het land niet meer uit. Nederlands-Afghaanse gezinnen dreigen wreed uit elkaar te worden gerukt.

Mensenmassa’s drommen samen rond de muren van de luchthaven. De situatie is chaotisch. Geweervuur klinkt, lichtgranaten ontploffen. Onduidelijk is waar het vuur vandaan komt. „Niemand weet wie er allemaal schiet. Er lopen zoveel militairen rond. Afghanen, Amerikanen en van alles er tussenin”, zegt de initiatiefnemer van een appgroep die Nederlanders in Afghanistan bijstaat. In de appgroepen zitten „talloze” gestrande Nederlanders. Vrijwilligers proberen hen waar mogelijk te helpen. „Samen zoeken we mogelijke oplossingen.”

De terreurbeweging probeert buitenlanders van het vliegveld af te houden. De taliban slaan met AK-47’s in op mensen. Velen raken gewond, sommigen overlijden.

Het kost Nederlanders veel moeite zich stiekem langs de taliban te wurmen. „Een Nederlander is bij de luchthaven twintig keer in elkaar geslagen”, zegt de motor achter de appgroep. Ze loopt zich –samen met andere groepsleden– het vuur uit de sloffen. „Mensen in de groep slapen nauwelijks.” Ze struikelt af en toe over haar woorden. „Sorry, slaapgebrek.”

Haar naam wil ze „uit bescheidenheid” niet in de krant. „Het gaat nu écht om de mensen daar”, zegt ze door de telefoon. „Hebt u een momentje? Ik heb even een spoedklus in Kabul.” Even later belt ze terug. „De persoon die ik begeleid, is in veiligheid. Ongelooflijk!”

Tragische taferelen tekenen zich af aan de poorten bij de muur rond de luchthaven. „Nederlanders slaagden er soms in de taliban te passeren, maar werden tegengehouden door de Amerikanen. Dramatisch!”

Wanhopig

Nederlanders appen onthutste noodkreten. „Help ons, help ons! Met veel uitroeptekens. Mensen zijn angstig, wanhopig. Bang dat ze niet met een vlucht mee kunnen.”

Sinds dinsdag slagen meer Nederlanders erin het vliegveld te bereiken. „Defensie en Buitenlandse Zaken hebben een paar slimme oplossingen verzonnen.” Meer informatie kan ze niet delen. „De taliban lezen mee op Twitter.”

De ministeries geven gedetailleerde instructies waar en hoe Nederlanders zich moeten melden. Elite-militairen werken „ongelooflijk hard” om Nederlanders te redden. „In de hoogste versnelling.” Zestig Nederlanders hebben recent door de talibanblokkade weten te dringen. „Militairen trekken mensen naar binnen. Ze halen alles uit de kast. Hartverwarmend.” Hoeveel Nederlanders nog vast zitten in Afghanistan kan ze niet zeggen. „We dachten 200, maar we weten het niet.” Even later meldt ze zich weer. Gestresst. „Ik begeleid nu tien Nederlanders tegelijk.”

Niet alles verloopt vlekkeloos. Uruzgan-veteraan Roy Grinwis zet zich in voor Wali, een Afghaan die het leven heeft gered van een landgenoot. „Minister Bijleveld heeft persoonlijk per brief toegezegd dat hij op de lijst van te evacueren personen komt.”

Toch is Wali –getrouwd, drie jonge dochters– op de luchthaven al twee keer door Nederlandse militairen afgewezen, omdat hij niet op de lijst zou staan. „Hier gaat iets gruwelijk fout”, reageert Grinwis geërgerd.

De Afghaan durft zich niet voor een derde keer door de mensenmassa’s te wringen. „Hij is bang één van zijn kinderen kwijt te raken.” Grinwis moedigt Wali aan het nog een keer te proberen. „Maar ik wil ook niet op m’n geweten hebben dat hij een kind kwijtraakt.”

VS-president Joe Biden heeft bepaald dat de evacuaties uit Afghanistan op 31 augustus moeten zijn afgerond, ondanks dringende oproepen om uitstel. Nederland en andere bondgenoten zijn aangewezen op de Amerikanen.

De grote vraag is Nederland erin slaagt de deadline te halen. De initiatiefnemer van de appgroep valt even stil aan de telefoon. Dan: „Het moet. Iedereen móet dan weg zijn.”

De onveiligheid in Afghanistan neemt toe. „De taliban doen steeds meer huiszoekingen. Buitenlandse vrouwen die achterblijven worden uitgehuwelijkt aan de taliban. Een ramp.”