De ANWB, die de verkiezing organiseerde, maakte een voorselectie van veertig steden. Bijna 70.000 ANWB-leden kozen daaruit een top vijf, waarna een deskundige jury –met onder meer historicus Maarten van Rossem– Gorinchem als winnaar aanwees.

„Schitterend bewaard gebleven zijn de wallen: een groen lint om de stad met knoeperds van kastanjes en platanen om onder te flaneren én met zicht op de ommelanden, de rivier en de vele verdedigingswerken. Die combinatie van zicht op de rivier, een ring van groen en een levendige binnenstad maakt Gorinchem tot een smakelijke bonbon”, vindt de jury, die vaststelt dat de geschiedenis tastbaar is. „Gelegen op het kruispunt van Linge en Merwede voel je de urgentie van een vestingstad.” Ook de nabijheid van vestingsteden Woudrichem en Zaltbommel, Fort Vuren en Slot Loevestein sprak de jury aan.

Een trotse burgemeester Melissant: „De vesting is onze parel. Oud en nieuw worden erin verbonden.”

Agnes de Jong van Gorinchem Citymarketing spreekt van een „enorme opsteker”. „We wisten dat we iets moois in huis hadden, maar dit hadden we niet verwacht. Gorinchem is als vestingstad niet zo bekend en op de lijst stonden grote namen als Bourtange, Naarden Vesting en Heusden.”

Volgens De Jong is het sterke punt van Gorinchem dat de buitenwerken van de vesting zo goed zichtbaar zijn. „Ook vond de jury de levendigheid van de stad een pluspunt. Er wordt hier gewoond, gewerkt, geleefd en gerecreëerd. Andere vestingen doen soms wat gekunsteld aan.”

Impuls

Stichting Citymarketing verwacht dat de verkiezing een flinke impuls voor de stad betekent. „Bovendien is de Nieuwe Hollandse Waterlinie, waar Gorinchem deel van uitmaakt, opgenomen op de Werelderfgoedlijst van Unesco en we zitten midden in het Hugo de Grootjaar. Het sluit prachtig op elkaar aan.”

De Jong constateert dat direct na het bekend worden van de uitslag de dagjesmensen al toestromen.

Ook de familie Tielemans uit Breda bezoekt Gorinchem op deze druilerige donderdag en schuilt onder de overkapping van een horecagelegenheid. „We trekken door heel Nederland en blijven overal een dag of twee. Of Gorinchem de terechte winnaar is? Tuurlijk niet, dat had Breda moeten zijn”, lacht Tielemans. „Nee hoor, grapje. We komen net aan en kunnen er nog weinig van zeggen. Als het droog is, gaan we op ons gemak rondkijken.”

Een inwoonster van het naburige Giessenburg doet haar boodschappen in het centrum. „Ik heb hier dertig jaar gewoond en ben best trots op die verkiezing. Het mooiste vind ik het uitzicht op de rivier. Daarnaast geniet ik nog altijd van een ommetje over de wallen.”

Ook een inwoner van Gorinchem –„ik ben 76, woon hier sinds 1971, maar m’n naam zeg ik niet”– is blij met de prijs. „Het is gewoon een erg leuk stadje.” De man ‘vreest’ voor het effect van alle publiciteit. „Als het drukker wordt, is het mooie er zo vanaf.”

Paul Mulders, voorzitter van de Historische Vereniging Oud-Gorcum, werd verrast door de eerste plaats. „De concurrentie was groot. Zelf vind ik Brielle heel mooi en wat te denken van Hulst.”

De historische vereniging zet zich via een werkgroep in om aandacht en waardering voor de vestingwerken te krijgen. „Dus zijn we ongelooflijk blij met deze prijs. Het mooie van onze vestingwerken is dat ze geheel intact zijn. De vesting speelde in 1787 een rol in de strijd tegen de Pruisen en later in de Franse tijd wéér en zou nog altijd gebruikt kunnen worden. Toch is Gorinchem geen openluchtmuseum, maar een levendige stad. Bovendien ligt de vesting in een groene oase. Als je een rondje maakt over de wallen, loop je vijf kilometer door de natuur.”

Mulders verwacht dat de prijs een aanzuigende werking heeft op toeristen. „Als je over de A15 of A27 langs Gorinchem rijdt, zie je vooral hoge flats. Dan zie je niet hoe mooi het hier is. Ik denk dat meer mensen nu de afslag nemen om deze ‘parel aan de rivier’ te ontdekken.”