Een bouwbord aan de Winterdijk 14 in Gouda kondigt een plan aan: „Mozaïek Wonen bouwt! Spoorzone Gouda/Winterdijk. 60 verplaatsbare kleine sociale huurwoningen.” De fundering van de school die er eerst stond ligt er nog. Het terrein heet in bouwtermen een ”pauzelandschap”: een perceel dat tijdelijk leeg is totdat er een nieuwe bestemming voor is gevonden. En daarom geschikt voor flexwoningen. De gemeente heeft woningcorporatie Mozaïek benaderd voor het plan.

Net als in veel andere plaatsen is in Gouda de vraag naar woningen groot. De flexwoningen zijn bedoeld voor jongeren, starters en zogeheten spoedzoekers (mensen die bijvoorbeeld door echtscheiding snel woonruimte nodig hebben), licht woonconsulent Farinelly Eustatia van Mozaïek toe. „Sommige jongeren zochten al zeven jaar lang. Ze zijn er zo blij mee.” De zestig woningen voor een- en tweepersoonshuishoudens zullen met tijdelijke huurcontracten worden verhuurd. „Jongeren van 18 tot 23 jaar mogen er hooguit vijf jaar wonen en spoedzoekers twee jaar.”

Van dit soort tijdelijke woningen zouden er per jaar 15.000 moeten worden gebouwd. Dat is althans de doelstelling van het kabinet. Het plan moet de druk op de woningmarkt verlichten, waar tot 2030 zo’n 800.000 woningen moeten bijkomen.

Flexwoningen zijn zowel ‘flex’ in verhuur, als ‘flex’ –snel– te bouwen. De rechthoekige units worden –bijna kant en klaar– vanuit de fabriek op de bestemde plek getakeld. Zonodig kunnen ze worden gestapeld en verplaatst. Anders dan de wat schrale containerwoningen waarin studenten of asielzoekers zijn gehuisvest, krijgen flexwoningen meestal een wat meer huiselijke uitstraling.

„Alle flexwoningen die erbij komen, –hoe eerder, hoe beter– zijn een oplossing”, vindt Henk Bruckmann, adjunct-directeur van Mozaïek. „Althans, niet zozeer een oplossing voor de woningnood. Uiteindelijk moet er met permanente woningen een structurele oplossing komen. Wel bieden tijdelijke woningen uit de fabriek een oplossing voor het feit dat het traditioneel bouwen van woningen steeds duurder wordt. De doelstelling van het kabinet is wel te optimistisch.”

”Snel” is echter relatief; in werkelijkheid worden per jaar slechts 1500 tot 4000 flexwoningen gebouwd. Dat heeft verschillende oorzaken.

Spaak

Allereerst kan het spaak lopen op beschikbaarheid van bouwlocaties. Als grond al in bezit is van een gemeente –zoals het geval is bij het perceel aan de Winterdijk in Gouda– of woningcorporatie, maakt dat de bouw een stuk eenvoudiger. Is dit niet het geval, en moet de grond eerst worden aangekocht, dan kost dat de nodige onderhandelingstijd. Grond waar woningen op gebouwd kunnen worden, krijgt een hogere waarde dan een perceel waar dat niet kan. Verder mogen tijdelijke huizen de bouw van permanente woningen niet in de weg zitten.

Ook moet de locatie geschikt zijn. Niet alleen spelen voorzieningen als openbaar vervoer of woonoppervlakte daarbij mee, maar ook de ondergrond. Bruckmann: „De omgeving van Gouda betreft veenweidegebied. Om flexwoningen te bouwen, moeten we eerst heien. Dat kunnen we net zo goed doen voor reguliere woningen en heien kost ons ook extra geld.”

Om investeringen terug te verdienen moet de verhuur voor gemeente, corporatie of bouwers voor de markt wel voldoende opleveren. Bruckmann: „Minimaal vijftien jaar is daar wel voor nodig, maar liever twintig jaar. Terwijl tijdelijke woningen maximaal tien, vijftien jaar mogen blijven staan.”

Juridische procedures van omwonenden kunnen ook voor vertraging zorgen. Om bezwaren van omwonenden te voorkomen, heeft Mozaïek veel aandacht besteed aan communicatie, aldus Eustatia.

De huurders van de flexwoningen aan de Winterdijk krijgen in november de sleutel. De doorlooptijd van ruim twee jaar is aan de lange kant, vindt Bruckmann. „De fabriek zit momenteel met lange levertijden van materialen.”

Serie Woningnood

Deel 5 (slot) in een serie over de krapte op de woningmarkt en hoe mensen daarop inspelen.