Heel even leek het erop dat Loekasjenko een jaar geleden geen poot meer had om op te staan. Honderdduizenden Wit-Russen protesteerden tegen zijn decennialange tirannie. De situatie is er in Wit-Rusland sinds de „onvrije en oneerlijk verkiezingen” van vorig jaar niet beter op geworden. Hoe harder het volk riep om vrijheid en vrede, hoe harder het staatsapparaat zijn best deed om andersdenkenden de mond te snoeren.

Dat is deze week des te duidelijker geworden toen het Wit-Russische olympische team vanuit Minsk het bevel kreeg om atlete Kristina Timanovskaja naar huis te sturen. Ze had zich eerder op sociale media kritisch uitgelaten over haar coaches. Tegen haar wil in moest ze op het vliegtuig terug naar huis, maar in plaats daarvan liep ze maandag de Poolse ambassade in Tokio binnen om asiel aan te vragen. Hoewel ze „niets politieks” had geschreven, voelde ze zich niet langer veilig terug te reizen naar Wit-Rusland.

De Amerikaanse Minister van Buitenlandse Zaken, Antony Blinken, noemde de druk op Timanovskaja om naar haar thuisland terug te keren een „aanval op basale rechten”, zoals die van vrijheid van meningsuiting, die „niet te tolereren” zijn. Het is volgens Blinken weer een „daad van transnationale repressie.”

Een dag later is een andere gevluchte Wit-Rus, dissident Vitali Sjisjov, dood teruggevonden in een park in Kiev, Oekraïne. Hij had de woede van Minsk over zich af geroepen door actief te zoeken naar agenten van de geheime dienst die duizenden Wit-Russische vluchtelingen infiltreerden. Ogenschijnlijk is het zelfmoord, maar de politie en ook de oppositie vermoedt moord.

Loekasjenko heeft al eerder bewezen dat hij bereid is om internationale verdragen en ongeschreven regels aan zijn laars te lappen. Het regime kaapte een vliegtuig op doorreis uit het Wit-Russische luchtruim. De vlucht mocht doorgaan nadat de politie de gevluchte Roman Protasevitsj van het vliegtuig had geplukt.

Visumplicht

Ook laat de grensbewaking al enkele maanden vluchtelingen uit het Midden-Oosten illegaal de grens met Litouwen oversteken. Loekasjenko schafte de visumplicht af voor 73 landen uit het Midden-Oosten en Afrika, waardoor asielzoekers niet langer over de Middellandse Zee hoeven, maar gewoon een vliegticket kunnen boeken naar Minsk. Tot nog toe zijn er op die manier ruim 3000 vluchtelingen Litouwen binnengekomen.

De westerse wereld zit steeds meer in zijn maag met de steeds langer wordende tentakels van het Wit-Russische regime, die reiken tot over de grenzen van het land. „Zelfs in het buitenland zijn Wit-Russen niet veilig voor diegenen die wraak willen nemen op hen en de waarheid willen verbergen door van getuigen af te komen”, schreef Svetlana Tichanovskaja, die volgens de meeste Wit-Russen de verkiezingen in 2020 won.

Tichanovskaja, die dinsdag een ontmoeting had met de Britse premier Boris Johnson, durfde de dood van Sjisjov te bestempelen als een „misdaad”, maar hield wel een slag om de arm tot het voorval daadwerkelijk is onderzocht. Zelf zei ze zich er bewust van te zijn dat ook zij „elk moment kan verdwijnen.”

Opvallend genoeg beschreef Loekasjenko zelf zijn politieke spel het best. In een gesprek met zijn kabinet op tv sprak hij hardvochtig over vijanden, spionnen en saboteurs; hij zei bezig te zijn met een „zuivering.” Het woord komt direct uit het woordenboek van Stalin en daarmee laat de president zien dat hij net als de Georgische dictator geen tegenspraak duldt.