De Europese toezichthouder zou in 2024 van start moeten gaan. De lidstaten moeten nog bepalen waar de AMLA (Anti-Money Laundering Authority), zoals de instelling afgekort in het Engels gaat heten, wordt gevestigd. Een twintigtal landen zou wel belangstelling voor de vestiging van de nieuwe autoriteit hebben, waaronder naar verluidt ook Nederland.

EU-commissaris Mairead McGuinness (Financiële Stabiliteit) zei tijdens de vergadering dat criminelen jaarlijks naar schatting 1 procent van het totale bruto nationaal product van de EU (alle economieën opgeteld) aan ‘vies’ geld uit verdachte financiële transacties omzetten naar schoon geld. In Nederland wordt naar schatting jaarlijks 15 tot 20 miljard euro witgewassen. Minister Wopke Hoekstra (Financiën) juicht de oprichting van de AMLA toe, omdat het witwassen van geld een internationaal probleem is dat niet solo kan worden opgelost.

Volgens de commissie heeft de EU wel al strenge regels tegen witwassen, maar zitten er mazen in de wet waarvan de georganiseerde misdaad handig gebruikmaakt. Die gaten worden nu gedicht met een pakket maatregelen, waarvan de AMLA het middelpunt is. Er komen nieuwe regels voor meer coördinatie en samenwerking tussen de nationale toezichthouders. De AMLA krijgt onder meer de bevoegdheid banken en bedrijven te beboeten als ze de regels schenden die witwaspraktijken moeten voorkomen.

De voorgestelde wetgeving is ook gemoderniseerd, in de pas met nieuwe technologieën om zo bijvoorbeeld criminele financiële activiteiten met cryptomunten te kunnen aanpakken. De commissie stelt tegelijk voor cashbetalingen boven de 10.000 euro onwettig te maken, maar landen mogen ook strengere normen hanteren.

Vicevoorzitter van de commissie Valdis Dombrovskis zegt dat de Europese wetgeving nationaal wel goed moet worden ingevoerd om effect te hebben. Vorige maand nog stuurde Brussel een brief naar Den Haag met de waarschuwing dat Nederland de zogeheten vijfde antiwitwasrichtlijn onvoldoende op orde heeft. Het schort onder meer aan een verbod op anonieme rekeningen, anonieme spaarboekjes of rekeningen onder een fictieve naam bij financiële instellingen. Ook de regels voor informatie over wie de uiteindelijke begunstigde van een fonds of organisatie is, schieten tekort. Het is al de tweede keer dat de commissie hierover aan de bel trekt en nu dreigt ze naar de Europese rechter te stappen als de zaak niet snel in orde wordt gemaakt.

Europa is de laatste jaren diverse keren opgeschrikt door schandalen rond witwasaffaires bij vooral grote banken in verschillende landen. In Nederland kregen ING, Rabobank en ABN Amro daarvoor forse boetes opgelegd.