Het Saudische koninkrijk bleek de uitgave van dit boek gesteund te hebben. Christelijke bronnen in Libanon lieten weten een boodschap uit Saudi-Arabië te hebben ontvangen. Het land wilde zijn politieke rol in Libanon hervatten en in deze context de relaties met de Libanese christenen verbeteren. De Libanese patriarch verwelkomde een dergelijke ontwikkeling.

Het probleem in de Arabische wereld is dat politieke leiders het gelaat van de islam wensen te bepalen en beïnvloeden. Zo spreken de Saudische kroonprins Mohammed bin Salman en de Egyptische president al-Sisi sinds jaren over de noodzaak om de islam te hervormen. Hierbij doen zich twee problemen voor.

Allereerst ontberen deze politieke leiders de gewenste religieuze achtergrond, wat hen in conflict brengt met de islamitische clerici. De Egyptische al-Azhar-universiteit bijvoorbeeld is zich steeds kritischer gaan opstellen jegens de hervormingsinitiatieven van al-Sisi.

De Tunesische islamgeleerde Nejia al-Qurimi kaartte tijdens het Interfaith Forum van de recente bijeenkomst van de G-20-landen het tweede probleem aan. Arabische presidenten en (kroon)prinsen willen de hervorming van de islam van bovenaf opleggen, wat in het Engels ”top-bottom” wordt genoemd. Volgens al-Qurimi bestaat er echter behoefte aan precies het tegenovergestelde, een hervormingsbeweging namelijk die ‘beneden’ in de samenleving ontstaat en die haar weg naar ‘boven’ vindt.

Dit is precies wat er begin juli gebeurde. De World Evangelical Alliance (WEA) die in 1846 werd opgericht, is waarschijnlijk de grootste internationale organisatie van evangelische en protestantse christenen. Ze vertegenwoordigt 600 miljoen christenen in 140 landen. De Indonesische Nahdlatul Ulema (NU) is een van de grootste islamitische organisaties ter wereld. De kern van deze NU bestaat uit islamitische geestelijken die altijd hun afstand hebben bewaard tot het politieke gezag. Begin deze maand sloten deze NU en de WEA een overeenkomst.

Bij dit proces was een belangrijke rol weggelegd voor prof. Thomas Schirrmacher, secretaris-generaal van de WEA. Deze nieuwe alliantie wordt qua ledentallen een van de grootste spelers op het gebied van de interreligieuze dialoog.

Termen als ”gematigde” en ”politieke” islam zijn alom bekend. De Indonesische NU had in Jakarta echter een instituut opgericht voor een ”humanitaire” islam – een geheel andere invalshoek. Dit instituut streeft oprechte hervormingen binnen de islam na die volkomen los staan van initiatieven van politieke leiders die vaak eigen prestige nastreven.

De nieuwe alliantie liet weten dat ze streeft naar „het promoten van solidariteit en respect tussen de volkeren. We willen werken aan een rechtvaardige en harmonieuze wereldorde.” Dit zijn uiteraard gloedvolle woorden. Op korte termijn zullen er wellicht meer tastbare voordelen zijn voor protestantse kerken.

In veel landen in het Midden-Oosten worden oude gevestigde kerken erkend, maar dit geldt niet voor protestantse kerken. Dit probleem speelt ook in landen als Turkije, Algerije en Jordanië, die altijd worden gezien als seculiere of gematigde landen. De nieuwe samenwerking die de internationale World Evangelical Alliance is aangegaan met een van de grootste islamitische organisaties ter wereld zet deze protestantse gemeenschappen plotseling op de kaart. Dit kan positieve uitwerkingen krijgen.