”De mooie moestuin. Voor tuinhebbers en smulpapen”
Auteur: Julia Voskuil
Uitgeverij: Terra, Warnsveld, 2002
ISBN 90 6255 988 3
Pagina’s: 144
Prijs: € 24,50. De moestuinen bij kasteel Hex in Belgisch Limburg en kasteel Villandry in Frankrijk heten in het boek ”De mooie moestuin” inspirerende voorbeelden, maar de uitbundige beschrijvingen van deze ”potages” (Frans voor chique moestuin) doen de beginnende moestuinder de moed in zijn zojuist aangeschafte klompen zinken. Daar sta je dan op je gloednieuwe schoeisel met een spade in de hand, waarvan de steel nog een prijskaartje draagt. Toch biedt het boek uiteindelijk genoeg handreikingen voor -zoals de ondertitel zegt- „de tuinliefhebber en de smulpaap.”

Het aanschaffen van een paar klompen, een spade en het lezen van een boek blijkt bij lange na niet genoeg te zijn om een mooie moestuin te beginnen. Dat wordt bij lezing van ”De mooie moestuin” al heel snel duidelijk. Bloed, zweet en tranen moeten vloeien vooraleer een tuin is opgezet die niet alleen nut heeft, maar ook kijkplezier oplevert. Bovendien moet studie gemaakt worden van -bijvoorbeeld- de vormgeving. Deze dient esthetisch verantwoord te zijn, maar ook genoeg ruimte te bieden voor de kruiwagen (paden van minimaal 60 cm breedte). Voortdurend zullen er afwegingen gemaakt moeten worden tussen nut en schoonheid.

Lage sierwaarde
Het boek kiest duidelijk voor schoonheid en laat bijvoorbeeld de witte bloemkool vallen omdat geknikte bladeren (voor bescherming van de kool tegen de zon) niet decoratief zouden zijn. Evenzo valt de koolraap buiten het bestek van het boek vanwege een „te lage sierwaarde.”

Verder moet -nog voordat er wordt gespit- duidelijk zijn hoeveel en welke bemesting noodzakelijk is. Wie de zaken echt serieus aanpakt, laat een bodemanalyse uitvoeren en verzoekt om een bemestingsadvies.

Zijn deze voorbereidingen getroffen, dan wordt in kaart gebracht welke groenten, bloemen, kruiden en fruit er binnen de perken moeten komen. Daartoe biedt het boek tal van creatieve ideeën en praktische tips. Na de uitbundige beschrijvingen van de tuinen bij kasteel Hex en kasteel Villandry neemt auteur Julia Voskuil De Warmoesch Hoff in Waddinxveen als uitgangspunt. Deze moestuin -met de afmetingen van „een gemiddelde stadstuin”- is opgezet door Evert Jan van Beek, die er sinds 1998 naar hartelust experimenteert met decoratieve en onbekende groenten. Evert Jan heeft zijn moestuin in vier vakken verdeeld en past teeltwisseling en -opvolging toe, doet zo veel mogelijk aan combinatieteelt en werkt bovendien op kleur en hoogte. Deze begrippen worden gaandeweg het boek wel uitgelegd, maar soms is het lastig zoeken. Een verklarende lijst achterin het boek ontbreekt helaas.

Rups
Teeltwisseling houdt in dat het assortiment aan groenten, bloemen, kruiden en fruit in gewasgroepen wordt ingedeeld. Per groep hebben de planten een bepaalde behoefte aan voedingsstoffen. Als deze gewasgroepen regelmatig in andere delen van de tuin worden geteeld, blijven de grond en de planten zo gezond mogelijk.

Optimale groei van de planten wordt bereikt door teeltopvolging. Dit betekent dat de gewasgroepen in een bepaalde volgorde over de moestuin worden geteeld. Peulvruchten laten bijvoorbeeld stikstof in de grond achter. Koolgewassen kunnen daar later weer van profiteren. Een beproefd voorbeeld van cominatieteelt is het samenvoegen van wortelen met uiensoorten. Wanneer ze om en om in rijen worden geplaatst, is de kans op aantasting van de wortelen door de maden van de wortelvlieg minimaal.

Milieuvriendelijkheid noemt auteur Julia Voskuil een van haar uitgangspunten. „Bij de opzet van dit boek is zo veel mogelijk uitgegaan van preventie als het om ziekten en plagen gaat. Voorkomen is nu eenmaal beter dan genezen en dat geldt ook bij tuinieren.” Vandaar dat de planten die in het boek worden aanbevolen, niet alleen zijn geselecteerd op sierwaarde, maar ook op een lage gevoeligheid voor ziekten. Tal van milieuvriendelijke tips larderen het boek. Maar of de rups, die volgens de auteur moet worden verdronken in heet water, ook overtuigd is van haar milieuvriendelijk gezindheid, valt te betwijfelen.

In afzonderlijke hoofdstukken behandelt het keurig verzorgde boek decoratieve groenten, (eetbare) bloemen, (keuken)kruiden en fruit. Ook zijn onder meer een praktische zaaikalender, tal van schematische overzichten en een nuttige adressenlijst opgenomen. Een serieuze moestuinder zal met dit boek in de hand constateren dat de nieuwigheid van klompen en spade snel is verdwenen.