Natuurorganisaties: wek duurzame energie buiten natuurgebied op
In bijna de helft van de Nederlandse regio’s zullen de komende jaren mogelijk nieuwe wind- en zonne-energieprojecten in beschermde natuurgebieden of „waardevolle landschappen” komen. In 14 van de 30 energieregio’s bestaat die kans, concluderen Natuurmonumenten en Vogelbescherming Nederland na een analyse van de plannen. De organisaties roepen op tot aanpassingen. „We zijn vóór het opwekken van duurzame energie, maar op de juiste plek.”
De twee organisaties hebben de zogeheten Regionale Energie Strategieën (RES) geanalyseerd. Daarin maken overheden samen met bedrijven, maatschappelijke organisaties en inwoners plannen voor verduurzaming. Ze wijzen onder meer zoekgebieden aan die in aanmerking komen voor duurzame energieopwekking.
Hoe daarbij wordt omgegaan met de natuur en het landschap, verschilt behoorlijk, zo maakt de analyse duidelijk. Natuurmonumenten en de Vogelbescherming wijzen er bijvoorbeeld op dat het IJmeer en de Velperwaarden zijn bestempeld tot mogelijk zoekgebied, terwijl ze deel uitmaken van het wettelijk beschermde Natura 2000-netwerk. Hetzelfde geldt voor landschappen die als waardevol worden beschouwd, maar niet echt een beschermde status hebben.
In de regio Hart voor Brabant (Tilburg en omstreken) wordt volgens de natuurorganisaties juist wel goed rekening gehouden met de natuur en het landschap. „De regio maakt zich hard voor landschap met ongestoorde natuurpanorama’s”, waar mensen ongehinderd van het landschap moeten kunnen genieten. Daar kunnen andere regio’s volgens de opstellers van de analyse een voorbeeld aan nemen.
„Natuur mag niet de dupe worden van maatregelen tegen klimaatverandering”, zegt een woordvoerder van Natuurmonumenten. „Windmolens en zonnepanelen horen niet in de natuur, naast de klimaatcrisis hebben we immers ook te maken met een biodiversiteitscrisis.”
Naast ontwikkelingen in natuurgebieden moet er wat de organisaties betreft meer aandacht komen voor projecten in de buurt van natuurgebieden. Zo kan het volgens hen ook schadelijk zijn om windmolens op belangrijke vogeltrekroutes neer te zetten, of in gebieden waar veel weidevogels zitten.
In het algemeen vinden Natuurmonumenten en de Vogelbescherming dat eerst daken vol gelegd moeten worden met zonnepanelen „voor je plaatsing in natuur of waardevol landschap overweegt”. Daarnaast roepen ze ertoe op bij duurzame energieprojecten altijd rekening te houden met de natuur en de lokale soortenrijkdom. „Zorg dat de biodiversiteit erop vooruitgaat daar waar wél wordt opgewekt. Daarmee werken we niet alleen aan de klimaatcrisis, maar ook aan de minstens zo urgente biodiversiteitscrisis.”