Met de nieuwe rechtsstaattoets kan de commissie korten op EU-gelden voor lidstaten waar bijvoorbeeld rechters niet langer onafhankelijk hun werk kunnen doen. Mits die misstanden een gevaar vormen voor de juiste besteding van het geld. Hongarije en Polen verzetten zich nog altijd fel tegen de nieuwe regels. Ze wisten in december, toen ze werden aangenomen, te bedingen dat de commissie er pas mee aan de slag gaat wanneer het Europees Hof van Justitie zich erover heeft uitgesproken. Dat gebeurt op zijn vroegst komend najaar.

Het Europees Parlement dreigt nu naar datzelfde Luxemburgse hof te stappen om de commissie te dwingen toch eerder in actie te komen. Het parlement vreest dat het bijvoorbeeld nog lang duurt voor Hongarije wordt aangepakt, en Hongaarse kiezers daardoor eventuele consequenties van het beleid van premier Viktor Orbán niet ondervinden voor ze naar de stembus moeten. Voor het hof zich over de eis van het parlement kan uitspreken is de andere zaak echter hoogstwaarschijnlijk al afgerond, aldus een woordvoerder van het hof.

„Ik weet hoe belangrijk dit punt is voor u in het parlement en voor ons, de commissie”, zei commissievoorzitter Ursula von der Leyen woensdag in het Europees Parlement. In afwachting van het oordeel van het hof „onderzoeken onze ambtenaren alle feiten die relevant kunnen zijn voor komende procedures”, verzekerde ze. „We zullen de eerste dossiers starten in de herfst. Geen zaak zal verloren gaan.”