Inkoop overheid goed voor 18 procent klimaatvoetafdruk Nederland
Zo’n 18 procent van de Nederlandse klimaatvoetafdruk wordt veroorzaakt door de inkoop van producten en diensten voor de overheid. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) stelt op basis van een maandag gepubliceerd rapport dat de overheid middels haar inkoopbeleid dan ook een „aanzienlijke bijdrage” kan leveren aan het tegengaan van klimaatverandering. Zo kunnen bijvoorbeeld afspraken worden gemaakt met leveranciers over het aanbieden van minder vlees bij de catering.
De berekeningen gaan over 2019: toen kocht de Nederlandse overheid voor 85 miljard euro aan producten en diensten in, 15 procent van de totale inkoop van producten en diensten in Nederland. De klimaatimpact van de overheidsinkopen komt neer op 22 megaton CO2. Het is voor het eerst dat het RIVM heeft berekend hoeveel de Nederlandse overheid via inkoop bijdraagt aan de emissies van broeikasgassen. Tot de overheid behoren in het onderzoek alle bestuurslagen en bijvoorbeeld ook universiteiten.
In het onderzoek keek het RIVM niet alleen naar de klimaatimpact van het inkoopbeleid, maar ook naar het landgebruik dat nodig is om producten te maken en naar het gebruik van grondstoffen. De inkoop van de overheid is goed voor 23 procent van het grondstoffenverbruik en 9 procent van het landgebruik van alle inkoop die voor Nederland wordt gedaan. Ook is gekeken naar de milieu-impact tijdens de productie, bijvoorbeeld elders in de wereld, het transport, het gebruik van producten en de verwerking tot afval.
Vooral de inkoop van producten die gebruikt worden voor de catering in overheidsgebouwen draagt bij aan het landgebruik, aldus het RIVM. De ham op een broodje tijdens een lunch wordt bijvoorbeeld gemaakt van varkens. Het verbouwen van het voedsel voor die varkens neemt veel land in beslag.
Dat heeft gevolgen voor de biodiversiteit. De overheid kan via het inkoopbeleid volgens het RIVM dan ook bijdragen aan het terugdringen van verlies aan biodiversiteit, maar ook aan de energietransitie en de transitie naar een circulaire economie. „Ze kunnen bijvoorbeeld kantoormeubilair aanschaffen dat langer meegaat, of bijvoorbeeld voor tweedehands meubels kiezen”, legt projectmanager circulaire economie bij het RIVM Michiel Zijp uit. „Je kunt ook denken aan gerecycled asfalt. Daarnaast kan de overheid eisen stellen aan de producten en diensten en op die manier leveranciers aanzetten tot innovatie. Vanzelfsprekend hangt de hoeveel ingekochte grondstoffen ook weer samen met de uitstoot van broeikasgassen.”
De inkoopcijfers van 2020 zijn pas aan het einde van dit jaar bekend, aldus Zijp. Hij verwacht dat het coronajaar van invloed zal zijn geweest op de inkoop door de overheid. „Bijvoorbeeld op zaken als de catering, omdat er veel is thuisgewerkt. Maar denk ook aan het aantal dienstreizen.”