„De onbezorgdheid van 2020 is voorbij”, zegt Aura Timen, hoofd Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding. „We zijn ons bewust van de risico’s.” Een van die risico’s is dat vakantiegangers het virus in het buitenland oplopen en na thuiskomst verder verspreiden in Nederland. Dat gebeurde vorig jaar veelvuldig. Zeker nu veel jongeren nog niet zijn gevaccineerd, kan hetzelfde probleem zich voordoen.

Topepidemioloog Jaap van Dissel roept daarom iedereen op zich na terugkeer van vakantie te testen op het virus. Minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) deed dat eerder op de dag ook al. „Dat is heel belangrijk om ervoor te zorgen dat we geen herhaling krijgen van vorige zomer”, aldus Van Dissel. Een cruciaal verschil met vorig jaar is wel dat momenteel veel mensen worden gevaccineerd.

Hoe het na deze zomer zal gaan, is volgens de RIVM-deskundigen onder meer afhankelijk van de bereidheid van de bevolking om zich te laten vaccineren en om maatregelen die nog van kracht zijn na te leven. De zogeheten Delta-variant blijft een groot punt van zorg. Die is tussen de 40 en 60 procent besmettelijker dan de Alfa-variant, die eerder Britse variant werd genoemd. Het RIVM schat in dat in de praktijk de Delta-variant nu al ongeveer de helft van alle besmettingen in ons land veroorzaakt. Nu zorgt dat nog niet voor grote problemen; het totale aantal infecties neemt nog steeds af en de ziekenhuizen lopen leeg. Timen noemt de ontwikkeling van deze variant desondanks „bepalend voor hoe we het najaar ingaan”.

Het vaccineren van jongeren vanaf 12 jaar, zoals de Gezondheidsraad heeft geadviseerd, zal volgens de experts zeker helpen om de verspreiding van het virus te drukken. Als het kabinet het advies woensdag overneemt, wat de verwachting is, kunnen zij naar verwachting vanaf half augustus worden geprikt. Ze zullen dan nog niet volledig beschermd zijn als de scholen weer opengaan. „Het kan niet sneller”, zegt Van Dissel. De reden is simpel: mensen uit hogere leeftijdsgroepen zijn eerder aan de beurt. Er zijn niet genoeg doses beschikbaar om de jongeren vanaf 12 jaar nog eerder te vaccineren. Timen kan zich voorstellen dat het twee keer per week testen van scholieren aan het begin van het schooljaar nog meerwaarde kan hebben.

Het valt nog niet goed te zeggen of bij een onverhoopte volgende coronagolf opnieuw drastische middelen, met een lockdown als uiterste maatregel, nodig zullen zijn. „De vraag is: zou je maatregelen lokaal kunnen nemen, zodat je gebieden zonder problemen kunt ontzien?”, aldus Van Dissel. Hij kan zich dat wel voorstellen. Als hypothetisch voorbeeld noemt Van Dissel een uitbraak onder schooljeugd op de Biblebelt, waar de vaccinatiegraad lager is. „Mogelijk kunnen interventies op scholen in zo’n geval helpen.”