Weer sjoeldiensten in voormalige synagoge Culemborg
In de voormalige synagoge (sjoel) aan de Jodenkerkstraat in Culemborg worden na 75 jaar weer sjoeldiensten gehouden. De Progressief-Joodse Gemeente Midden-Nederland huurt het gebouw daarvoor van de plaatselijke Nederlands gereformeerde kerk, die het nu in bezit heeft.
Eens per maand komt de liberale gemeente samen in het kerkgebouw. Deze maand was de eerste dienst. Ook op joodse hoogtijdagen zullen er diensten worden belegd.
De vorige jaar opgerichte gemeente, die de naam ”Beit misjpacha chadasja” (huis van een nieuwe familie) draagt, telt 24 leden. Ze wil zich aansluiten bij het Nederlands Verbond voor Progressief Jodendom, waarin tien progressief-liberaal-joodse gemeenten in Nederland zich hebben verenigd. De procedure daarvoor loopt.
Andere activiteiten van de Culemborgse gemeente, zoals lezingen en onderwijs voor leden en hun kinderen, hebben plaats in onder andere De Bilt en Amersfoort, waar ook leden wonen.
De laatgotische synagoge, een rijksmonument, dateert van 1868. De joodse gemeenschap in Culemborg, die al twee eeuwen bestond, telde toen 230 leden. Rond 1900 nam het aantal joodse inwoners van Culemborg gestaag af. In 1930 waren er nog 66 leden. Na de Tweede Wereldoorlog keerden slechts enkele joden in Culemborg terug.
In 1947 werd de joodse gemeente officieel opgeheven. De synagoge was daarna korte tijd in gebruik als meubelfabriek. In juni 1950 werd er de eerste vrijgemaakt gereformeerde kerkdienst gehouden.
Het gebouw is in 1983 geheel gerestaureerd. Bij de preekstoel is nog altijd de nis zichtbaar waarin de joodse gemeente Thorarollen opborg. Langs de boog om de ingang staat in Hebreeuwse letters de tekst van Jesaja 56:7, „Want Mijn huis zal een bedehuis genoemd worden voor alle volken.”