Honderdduizenden Microsoft-gebruikers in Nederland ontvangen iedere maandag een productiviteitsupdate van Microsoft MyAnalytics. Hoewel die bedoeld lijkt om gebruikers inzicht in hun werkgedrag te bieden, vormen de inzichten vooral een belangrijke gegevensbron voor het technologiebedrijf zelf.

De ‘inzichten’ die Microsoft als hulpmiddel voor werknemers publiceert, kunnen namelijk worden gebruikt om medewerkers te beoordelen. Microsoft wil ze ook gebruiken in nieuwe producten waarmee managers hun werknemers kunnen controleren en aansturen. Dat bleek woensdag uit onderzoek door Het Onderzoekslab, een leer-werktraject waarbij freelance journalisten zich onder begeleiding van ervaren onderzoeksjournalisten kunnen specialiseren in thematisch onderzoek.

Voor het meten van het gedrag van medewerkers is instemming nodig van de ondernemingsraad, maar uit het onderzoek blijkt dat dit in de praktijk zelden gebeurt. Vicevoorzitter Monique Verdier van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) laat weten dat beeldvorming en beoordeling van werknemers niet aan een computer mag worden overgelaten. Ze noemt het „onthutsend” dat sommige ondernemingsraden niet eens weten dat zij ermee moeten instemmen.

De dataverzameling door Microsoft kreeg door de coronacrisis een impuls. Uit onderzoek blijkt dat het aantal gebruikers van Microsoft Teams verzesvoudigde. Ook het gebruik van Microsoft 365, waarin de functie MyAnalytics is opgenomen, steeg doordat medewerkers door de lockdowns vanuit huis moesten gaan werken. Het leverde Microsoft een schat aan metadata –gegevens over gegevens– op.

Samen met andere databronnen bieden die inzicht in de productiviteit van teams en afdelingen. Via een speciaal dashboard kunnen werkgevers ook zien welke impact het gedrag van medewerkers heeft op de financiële resultaten.

Uit het onderzoek blijkt verder dat MyAnalytics niet de enige oplossing van Microsoft is die werkgevers inzicht moet bieden in het gedrag van hun medewerkers. Zo werkt het bedrijf aan Viva, een platform dat activiteiten van medewerkers inzichtelijk moet maken. Verder vroeg Microsoft vorig jaar een patent aan waarin medewerkers worden beoordeeld aan de hand van onder meer lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen.

De onderzoekers van Het Onderzoekslab vrezen dat de dataverzameling door Microsoft de nadruk zal leggen op kille cijfers. Daardoor kan het menselijke aspect van het werk uit het oog worden verloren en de druk op medewerkers onnodig worden opgevoerd. Internationale onderzoeken lieten eerder al zien hoe productiviteitsmetingen tijdens de coronalockdowns leidden tot meer burn-outs in bedrijven.