Met de zogenoemde ”For the People Act” willen de Democraten onder meer het stemrecht van minderheden beter beschermen, de invloed van geld in de Amerikaanse politiek terugdringen en transparanter maken, en de invloed van partijen op de indeling van kiesdistricten verkleinen. Ze zeggen daarmee de rechten van kiezers te willen beschermen

Volgens de Republikeinen druist het voorstel in tegen de rechten van de staten. Die kunnen het verkiezingsproces dan niet meer inrichten op de manier die het best bij de lokale situatie past. De wet ontneemt de staten volgens hen de controle op de verkiezingen en ze kunnen dan niet meer optreden tegen stembusfraude.

Volgens de Republikeinen hebben de laatstgehouden presidentsverkiezingen bewezen dat de integriteit van de verkiezingen gevaar loopt. Een meerderheid van de Republikeinen houdt nog steeds vol dat Donald Trump de verkiezingen heeft verloren doordat er op grote schaal fraude is gepleegd. Vandaar dat in diverse staten waar de Republikeinen het voor het zeggen hebben, wetten zijn ingediend die de regels voor de verkiezingen strakker maakten. In de staat Georgia is er al zo’n wet aangenomen.

Bij de Democraten heeft de hervorming van het kiesstelsel topprioriteit. Vandaar dat er binnen de partij forse discussie is geweest over de route die gevolgd moest worden bij de behandeling in de Senaat.

Voor het wetsvoorstel hadden de Democraten zestig van de honderd stemmen nodig, maar de vijftig Republikeinse senatoren stemden tegen. Het zou mogelijk zijn geweest om de regel dat zestig stemmen nodig zijn te omzeilen. Dan hadden de vijftig Democratische senatoren met behulp van de extra stem van vicepresident Kamala Harris de wet erdoor kunnen krijgen.

Filibuster

Voor het bewandelen van die route had de Senaat bij gewone meerderheid eerst de huisregels moeten aanpassen, waardoor de filibuster zou worden afgeschaft. Oorspronkelijk hield die parlementaire procedure in dat politici van de oppositie net zo lang moesten blijven praten tot de sessie van de Senaat erop zat. Tegenwoordig hoeft dat niet meer en komt de filibuster neer op een verschuiving van de meerderheid die nodig is voor het aannemen van wetsvoorstellen: van vijftig plus één naar zestig.

Dit afschaffen van de filibuster wordt wel de nucleaire optie genoemd. De meeste Democraten hebben daar in de achterliggende weken voor gepleit om zo de kieswet veilig te stellen. Meer enkele gematigde Democratische senatoren, onder wie Joe Manchin (West Virginia) en president Joe Biden wilden dit niet, omdat daarmee de toch al gepolariseerde verhoudingen binnen het Congres nog verder op scherp zouden komen te staan. Dat zou zeker gevolgen hebben bij de behandeling van toekomstige vraagstukken.

Democraten benadrukken de kieswet nog niet op te geven. „Het gevecht is niet voorbij”, zei vicepresident Harris na de stemming. De Republikeinen benadrukten tegelijk door te gaan met het tegenhouden van het plan.