Woensdagmiddag presenteerde hij zijn gereviseerde equipe in de plenaire vergadering in Straatsburg. De aanpassingen in de personele samenstelling en in de taakverdeling hebben de ploeg versterkt, meent hij. Donderdag, aan het begin van de middag, wordt er gestemd. Als de uitslag positief uitvalt -en dat staat vrijwel vast- kunnen de oudgedienden, onder aanvoering van Prodi, hun spullen inpakken voor vertrek. Aanstaande maandag, drie weken later dan aanvankelijk voorzien, voltrekt zich dan in Brussel de wisseling van de wacht.

Eind oktober slaagde Barroso er vooralsnog niet in het vereiste vertrouwen te verwerven voor zijn, inclusief hemzelf, 25 leden tellende formatie. Toen duidelijk was dat hij afstevende op een nederlaag verzocht hij het EP de definitieve oordeelsvorming uit te stellen. Een meerderheid van socialisten, groenen en liberalen dreigde hem de voet dwars te zetten.

Inmiddels zijn enkele wijzigingen aangebracht. De zwaarste kritiek betrof de Italiaanse christen-democraat Buttiglione, die homoseksualiteit had aangeduid als een zonde en die opkwam voor de traditionele rol van de vrouw. Hij wordt voor de post Justitie, Vrijheden en Veiligheid vervangen door Frattini, tot dusver minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet van premier Berlusconi.

De Letse liberale politica Udre, die onder vuur lag in verband met mogelijke betrokkenheid bij dubieuze partijfinanciering in haar land, heeft plaatsgemaakt voor Piebalgs. Die gaat Energie beheren. Dat beleidsterrein was in eerste instantie gereserveerd voor de Hongaarse socialist Kovacs, maar deze kandidaat bleek over onvoldoende kennis te beschikken van de dossiers die op dat vlak aan de orde zijn. Hij schuift door naar Belastingen en Douane, het pakket dat oorspronkelijk toebehoorde aan Udre.

Daarmee is de legpuzzel weer compleet. Kroes heeft dankzij de vasthoudendheid van de Nederlandse regering de stoelendans overleefd. Zij behoudt de prestigieuze portefeuille van Mededinging en oordeelt in die functie straks of fusies, overnames, afspraken tussen bedrijven en overheidssubsidies wel stroken met de voorschriften voor een vrije en eerlijke concurrentie.

De discussies over haar nauwe relaties met de zakenwereld en de kans dat daardoor in de toekomst belangenconflicten bij haar optreden, betekenen wel dat zij binnen de Commissie een risicofactor vormt. De critici zullen extra opletten of zij vanuit volstrekte objectiviteit handelt. Voorzitter Pöttering van de christen-democraten in het Parlement erkende dinsdag dat veel fractiegenoten haar liever hadden zien verdwijnen. „Maar dat bleek niet haalbaar”, voegde hij daaraan toe.

Frattini slalomde maandagavond tijdens zijn hoorzitting met het EP als een behendig politicus langs alle problemen waarover hij zou kunnen struikelen. Hij viel niet te betrappen op omstreden uitlatingen. De christen-democraten dichtten hem na afloop in een persbericht zelfs „een briljante prestatie” toe.

De voorgedragen commissaris vond het niet redelijk om van hem te verlangen dat hij Buttiglione op grond van diens gewraakte opmerkingen zou veroordelen. Verder ging hij niet in op vragen over bedenkelijke acties van Berlusconi om diens zakelijke belangen veilig te stellen en hem te vrijwaren van juridische vervolging. „Als commissaris vertegenwoordig ik niet een nationale regering”, verklaarde hij, waarmee hij zijn onafhankelijkheid in zijn nieuwe baan wenste te onderstrepen. En hij beloofde druk uit te oefenen op alle landen, dus ook op Italië, die tekortschieten bij het uitvoering geven aan gemeenschappelijke maatregelen.

Piebalgs verdedigde in zijn hearing met enthousiasme het EU-beleid op het gebied van de energie. Zijn wetenschappelijk achtergrond kwalificeert hem als zeer vakkundig ten aanzien van de vraagstukken in die sfeer. Kovacs had zich ditmaal beter voorbereid dan de vorige keer, maar de christen-democraten zijn nog steeds niet echt gelukkig met hem.

De weg is geëffend voor de installatie van de Commissie-Barroso. Na een moeizame aanloop kan zij aan de slag. „We zullen met vastbeslotenheid voor stemmen”, kondigde Pöttering aan. Onder de grote fracties hebben de socialisten en liberalen hun bezwaren laten varen en volharden alleen de groenen in hun verzet.

Met het oog op de verwikkelingen van de laatste weken valt vast te stellen dat het Europees Parlement een flinke slag heeft geslagen in de machtsstrijd tussen de diverse EU-instellingen. Het mag weliswaar niet zelf besluiten hoeveel zetels het telt, waar het vergadert en hoeveel de leden verdienen -over die zaken beslissen de lidstaten- maar de jongste actie toont aan dat het wel degelijk een rol van betekenis speelt, wat begin 1999 eveneens nadrukkelijk zichtbaar werd toen het de Commissie-Santer na geconstateerde onregelmatigheden naar huis stuurde.

Volgens de verdragsregels is het EP alleen bevoegd om te oordelen over de ploeg als geheel. Het kan niet een individuele kandidaat afwijzen. Zo veel ruimte willen de regeringen de afgevaardigden van de burgers niet verschaffen. Het Parlement heeft echter laten zien dat de goedkeuring en de daaraan voorafgaande hoorzittingen meer zijn dan een formaliteit en dat het via een omweg toch invloed uitoefent op wie er in het dagelijks bestuur van de Unie zitting krijgen.

De officiële bepalingen zullen niet veranderen -ze worden in de beoogde grondwet herbevestigd- maar de praktijk zal er voortaan op neerkomen dat het EP rond de benoeming van de Europese Commissie een groter gewicht in de schaal legt.