Tolereert zijn seculiere omgeving zijn christelijke overtuiging? Het botst, schuurt en wringt regelmatig met collega’s en leerlingen. Vooral op thema’s zoals seksualiteit en schepping. Indringend ziet Bart zijn opa aan: „Was er nog maar bijzonder onderwijs. Christelijk, reformatorisch, identiteitsgebonden. Zijn jullie ouderen wel zuinig genoeg geweest op wat je had?”

Opa vertelt hoe de slag om de jeugd zich voltrok in de school. „Er was sprake van radicalisering, waarbij de publieke opinie gevoed werd met veel emotie en antigevoelens. Een krachtige lobby resulteerde in het alleenrecht van openbaar onderwijs. Jullie moesten integreren in de seculiere cultuur, het ging om een open houding.

En als je vraagt of wij wel voldoende gewaardeerd hebben wat we hadden, moet ik beschaamd mijn hoofd buigen, Bart. Wij hebben het te weinig gewaardeerd. Ik geloof dat de weerzin tegen bijzonder onderwijs ook te maken had met de islamitische zuil. Maar laat ik dichter bij huis blijven. Wij beleefden sinds mijn jeugd een enorm geestelijk verval. En dat begint altijd thuis. Ook in onze gezinnen, levens en kerken werd maar al te gemakkelijk een loopje genomen met het gezag van Gods Woord en Geest. De Heere moest ook bij ons steeds meer Zijn mond houden. De geest van deze eeuw had meer vat op ons dan de Heilige Geest. We verloren in de geestelijke strijd omdat we de geloofswapenen niet hanteerden en geen open venster meer hadden naar Jeruzalem.”

„Was het niet naïef te menen dat we onze kansen moesten nemen om buiten de zuil een zoutend zout te zijn? Was dat geen utopie?” vraagt Bart. „Ik bevind mij in een onwerkbare situatie. Men is hypergevoelig voor instituten en tradities, Bijbelse waarden en normen die eeuwenlang gemeengoed waren.”

„Er was, jongen, oprecht verlangen naar nieuwe doorwerking van het Evangelie in de samenleving, om de rauwe, harde, egoïstische samenleving te wijzen op het allerbeste. Maar jij hebt gelijk als je bedoelt dat we niet meer voor het Evangelie staan. Ons werelddeel heeft het achter de rug en heeft ermee afgerekend. Er ontstaat daarom eerder kortsluiting dan verbinding. Zoek geen moeilijke weg, maar als er geen andere is, vlucht daar dan niet vandaan. Wees trouw waar God je roept. De liefde van Christus is geen utopie.”