Gevechten in Irak verspreiden zich
De Amerikaanse troepen in Irak hebben zichzelf heer en meester in Fallujah verklaard na zeven dagen van bloedige gevechten. Maar elders in het land laaiden de gevechten tussen de Amerikanen, die worden bijgestaan door Iraakse eenheden en de strijders die hen willen verdrijven de afgelopen dagen in alle hevigheid op.
Maandag dook op het internet een bandopname op waar mogelijk de extremist Abu Musab al–Zarqawi zelf aan het woord is. Hij had Fallujah tot zijn bolwerk gemaakt. Hij lijkt op de videoband het verlies van de stad toe te geven. Hij riep de Irakezen op zich te mobiliseren en de strijd elders voort te zetten.
Ten noordoosten van Bagdad schoten Amerikaanse vliegtuigen plaatselijke Iraakse eenheden maandag te hulp met zware bommen. Ze wierpen er twee van 500 pond elk af boven de stad Baquba waar strijders politiebureaus belaagden.
De Amerikanen zetten ook hun bombardementen en artilleriebeschietingen op Fallujah voort. Dat ondanks verklaringen dat de stad vrijwel in hun handen is.Een Amerikaanse officier zei dat de gelegenheidsrebellen het hebben opgegeven maar dat een harde kern hier en daar verzet blijft plegen.
Het Rode Kruis vreest het ergste voor de burgerbevolking in Fallujah. De hulporganisatie heeft de Amerikanen al twee dagen lang vergeefs verzocht een konvooi hulpgoederen toe te laten tot Fallujah, waar geen stroom, drinkwater of voedsel meer is. Het Rode Kruis heeft nog steeds geen toestemming om de toestand in Fallujah te onderzoeken. Het stelt dat dit volgens het humanitair en internationaal recht mogelijk moet zijn. Het Nederlandse Rode Kruis stuurt volgende week 15 ton medicijnen en hulpmiddelen zoals injectienaalden en operatiehandschoenen naar Irak.
Artsen in Fallujah hebben dramatische taferelen beschreven in ziekenhuizen waar ze van alles zijn verstoken, niet meer in staat waren de ernstig gewonden bij te staan. Iraakse militairen die aan de zijde van de Amerikanen vechten, hebben er voorts vernielingen aangericht, artsen en patiënten mishandeld en apparatuur, vooral mobiele telefoons, gestolen, meldde ziekenhuispersoneel in de stad.
In andere steden verhevigden anti–Amerikaanse strijders hun aanvallen met name in Ramadi, Buhriz en Mosul. Zondag werden in Mosul zeker zeven Iraakse politieagenten en dertig strijders gedood bij hevige gevechten, volgens mededelingen maandag van het Iraakse ministerie van Binnenlandse Zaken.
Iraakse politiemannen en Nationale Gardisten waren maandagochtend ook in de stad Buhrouz, niet ver van Baquba, in gevechten verwikkeld met rebellen. Ooggetuigen zeiden dat tientallen opstandelingen vrachtauto’s van de politie en van de Nationale Garde plunderden en die vervolgens in brand staken. De aanvallers gingen er onder meer met raketgranaten vandoor.
Ten westen van Kirkuk overvielen meer dan dertig strijders zondag oliebronnen. Ze lieten er vier bommen ontploffen, die branden veroorzaakten. Elders in dezelfde streek staken opstandelingen een oliepijpleiding in brand.
De voorzitter van de chefs–van–staven van de Amerikaanse strijdkrachten, generaal Richard Myers, is maandag in Bagdad aangekomen voor gesprekken met bevelhebbers en Iraakse bewindslieden. Hij sprak maandag onder meer met premier Allawi.
De Nederlandse luitenant–kolonel Matthijssen heeft maandagochtend op de Nederlandse basis Camp Smitty bij het Iraakse Samawah het commando overgedragen aan zijn opvolger, luitenant–kolonel Van Dooren. Half maart komen de Nederlandse troepen definitief terug, zo besloot het kabinet vrijdag.
Minister Bot (Buitenlandse Zaken) herhaalde maandag dat dit besluit nog steeds overeind staat. Een Amerikaanse regeringswoordvoerder had erop aangedrongen dat Nederland bij Irak betrokken blijft via directe plaatsing van troepen of via de NAVO.
Het Hongaarse parlement heeft maandag de regering geweigerd de driehonderd Hongaarse militairen langer in Irak te houden dan eind dit jaar. De regering vroeg vergeefs om een verlenging tot in maart 2005.
Veel NAVO–landen zien niets in actie in Irak zelf. Ongeveer tien lidstaten van de NAVO zijn niet bereid militairen te leveren voor het opleiden van het Iraakse leger. De Amerikaanse generaal James Jones, de hoogste NAVO–baas in Europa, zei dit maandag in The Financial Times. Hij waarschuwde dat die weigering een nadelige invloed kan hebben op toekomstige NAVO–missies. Hij zei niet welke landen niet willen bijdragen.