‘Gemeenten mogen mensen absoluut niet zomaar volgen’
Gemeenten mogen hun inwoners „absoluut niet zomaar” online in de gaten houden, dat mag alleen in uitzonderlijke gevallen en onder strikte voorwaarden. Dat zegt de Autoriteit Persoonsgegevens. „Wij kennen zo geen voorbeeld wanneer een gemeente dat wel zou mogen”, aldus de privacywaakhond van de overheid.
Hogeschool NHL Stenden in Leeuwarden en de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) onderzochten wat gemeenten online doen. Dat gebeurde onder meer via een onlinevragenlijst die is ingevuld door ambtenaren van 156 gemeenten. Vrijwel al die gemeenten doen aan ‘onlinemonitoring’ van burgers en ongeveer de helft heeft daar geen regels voor. „Zeer zorgelijk”, noemt de Autoriteit Persoonsgegevens dat.
Elke gemeente heeft een ambtenaar in dienst die de privacy van burgers moet beschermen. Dit is een ‘functionaris gegevensbescherming’. De Autoriteit Persoonsgegevens wil dat zij onderzoeken wat hun gemeente doet en hoe dat is geregeld. „Als uit het onderzoek blijkt dat de gemeente burgerrechten schendt, dan dient daarmee direct gestopt te worden.”
Gemeenten die willen weten wat er online speelt aan sentimenten komen meestal juridisch niet in de problemen. In dergelijke gevallen worden vooral fenomenen gemonitord, niet personen. Maar zodra technische hulpmiddelen (monitoringstools) worden ingezet om individuen of groepen stelselmatig te volgen, komen gemeenten in juridisch drijfzand terecht, zeggen de onderzoekers van de RUG en NHL Stenden.