Het kabinet spreekt van een kleinschalig experiment. Daarmee volgt het een advies van de Onderwijsraad, die in april stelde dat er in het hoger onderwijs meer te kiezen moet zijn. In een open bestel zouden de kosten lager zijn en de rendementen hoger, is de veronderstelling.

Het kabinet wil het bestel alleen openen als dat bijdraagt aan de kwaliteit, toegankelijkheid en doelmatigheid van het onderwijs. De mogelijkheid bestaat echter dat instellingen zich alleen richten op opleidingen die winstgevend zijn. Het kabinet heeft nog niet besloten bij welke opleidingen de experimenten worden uitgevoerd.

Momenteel komen alleen een vast aantal universiteiten en hogescholen in aanmerking voor financiering door de overheid. Instellingen die daar ook een beroep op willen doen, moeten hun opleidingen eerst laten goedkeuren door de Nederlands–Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO), net als de huidige instellingen. Daarna beslist de overheid of de nieuwe opleidingen ook geld krijgen.