Nu je kantoor zich uitstrekt tot de andere kant van de keukentafel en de collegezaal tot het voeteneind van je bed, kun je je als single wel eens afvragen waar het heen moet met je vrijgezellenbestaan. Je vrienden zijn verloofd, op een datingsite mis je de klik en het meisje dat je in de trein na veel wikken en wegen durfde aanspreken, blijkt al bezet te zijn. Hoe vind je iemand die op zoek is naar de liefde en naadloos bij je past – zonder je huis uit te moeten?

„Hebban olla vogala nestas hagunnan…”, verzuchtte een eenzame monnik bijna duizend jaar geleden. „…hinase hic anda thu?” Vertaling: „Hebben alle vogels nesten begonnen, behalve ik en jij?”

Ook in het verleden zagen jongelui om zich heen vogeltjes nestelen, terwijl de takken van hun eigen stamboom akelig leeg bleven. Maar meestal lieten hun ouders het zover niet komen. Nageslacht stond hoog op de agenda, en zoiets frivools als liefde diende daarbij geen roet in het eten gooien. Werd er getrouwd, dan was het pa die besliste waarom en met wie. En wie weet ligt daar wel de oplossing…

Overeenkomsten

Gedwongen huwelijken zijn in landen als Niger en India nog altijd aan de orde van de dag. Wereldwijd is zelfs zo’n 55 procent van alle huwelijken gearrangeerd. Gearrangeerd betekent echter niet altijd hetzelfde als gedwongen. Bovendien zijn het niet altijd de ouders die de beslissing maken. Ook relaties die tot stand komen via een matchmaker of een bemiddelingsbureau zijn in de strikte zin van het woord gearrangeerd.

En eigenlijk is dat helemaal zo gek nog niet. Een gekoppeld huwelijk hoeft namelijk niet per se een slecht huwelijk te zijn. Psycholoog Jörg Berger zegt hierover het volgende in zijn boek ”Hoe vind ik de ware?” (zie kader). „Maakt vrije partnerkeuze gelukkiger? Ja, maar alleen de eerste vijf jaar van het huwelijk. Na vijf jaar zijn paren met een gearrangeerd huwelijk gelukkiger dan degenen die vrij waren in hun partnerkeuze.”

Een belangrijke oorzaak hiervan is dat mensen vaak verliefd worden op iemand die (veel) van hen verschilt. Op de lange termijn blijken echter juist de overeenkomsten tussen twee partners gelukkig te maken. Het probleem is dat je, eenmaal in vuur en vlam, helemaal niet zo bezig bent met die lange termijn. Iemand die vanaf een afstandje naar je karaktertrekken en behoeften kijkt, kan daarom soms beter doorzien of je bij iemand past dan jijzelf op een Koers-vakantie bij een zwoele zonsondergang aan het Comomeer.

Uitgekookt

Natuurlijk is het daarbij wel belangrijk wíe je een oordeel over je potentiële relatie laat vellen. Traditioneel gezien was het geven en nemen ten huwelijk altijd een aangelegenheid voor de ouders. Maar niet elke match was geheel van bijbedoelingen verschoond. Met name in hogere kringen was huwelijkspolitiek eeuwenlang een belangrijk wapen in de strijd om de macht. Met militaire precisie werden zoons en dochters, soms nog in de luiers, aan elkaar gekoppeld, zodat na verloop van tijd complete werelddelen in handen van één uitgekookte familie kwamen te liggen.

Dat ouders daarbij geen enkel middel schuwden, bewijst de geschiedenis van Lucrezia Borgia. Zij werd in 1480 geboren te Rome als de onwettige dochter van de latere paus Alexander VI. Haar op macht beluste vader huwelijkte haar al op 13-jarige leeftijd uit aan een Milanese edelman, in de hoop zo een bondgenootschap te vormen tegen Napels. Maar de 15e-eeuwse politiek was even veranderlijk als het weer. Niet lang na het huwelijk waren de sympathieën van paus Alexander alweer verschoven en vormde voormalige vijand Napels nu een belangrijke bondgenoot… tegen Milaan! In een wip had Alexander het huwelijk van zijn dochter ontbonden – om haar een jaar later als echtgenote te geven aan een Napolitaanse hertog. Maar ook dit bondgenootschap hield niet lang stand. Lucrezia’s kersverse echtgenoot werd vermoord door haar broer, die er ook voor zorgde dat ze binnen de kortste keren in het huwelijk trad met een edelman uit Ferrara. Lucrezia stierf terwijl ze zijn achtste kind baarde, 39 jaar oud en driemaal getrouwd.

Blauwtje

Ouderliefde reikt ver – maar niet oneindig. Hoe vaak je moeder ook terloops uit haar mond laat vallen dat de zoon van die collega óók nog vrijgezel is, er komt een ogenblik waarop zelfs het schier onuitputtelijke netwerk van je ouders zijn grenzen heeft bereikt. Dat is het moment waarop de matchmaker om de hoek komt kijken.

De taak van de (professionele) koppelaar gaat al eeuwen ver terug. Een van de eerste personen die we in de Bijbel tegenkomen is Eliëzer, die als huwelijksbemiddelaar naar Mesopotamië werd gestuurd om voor zijn heer Izak een vrouw te vinden.

De inzet van een matchmaker betekent overigens niet dat de ouders en de bruid(egom)-to-be geen enkele inspraak in de partnerkeuze hebben. Zo was het in het oude Japan de gewoonte dat de familie van de huwbare man of vrouw zich bij een nakodo verzamelde voor een avondje partner zoeken. De nakodo beschikte namelijk over een grote verzameling foto’s en gegevens van potentiële huwelijkskandidaten, die door de familie stuk voor stuk werden gekeurd op leeftijd, gezondheid of afkomst. De gegevens van de gelukkigen die door deze eerste screening kwamen, werden vervolgens voorgelegd aan de zoekende single zelf, die hieruit een aantal geschikte gegadigden mocht kiezen. Vervolgens was het aan de nakodo om de juiste match te vinden.

Drie dates later moest de doorslaggevende beslissing genomen worden. Zou er getrouwd gaan worden, des te beter. Bleek een van de kandidaten toch nog koudwatervrees te hebben? Dan was het in zo’n formeel koppelproces gelukkig eenvoudig om zonder veel gezichtsverlies de onderhandelingen te staken. Een echt blauwtje liep je dus eigenlijk nooit.

Lichaamsgeur

Ondanks alle kennis en kunde die een goede matchmaker te berde kan brengen, blijft het koppelen van twee tortelduifjes een menselijk werk met kans op vergissingen. Het was dan ook onvermijdelijk dat de techniek zich vroeg of laat in de liefde zou mengen. Zo meende uitvinder Hugo Gernsback in 1924 al dé liefdestest gevonden te hebben. Het experiment bestond uit vier proeven, die uit moesten wijzen of een potentieel koppel kans van slagen had in een huwelijk. Allereerst werd van beide kandidaten de polsslag en ademhaling gemeten terwijl ze elkaar omhelsden of kusten, waaruit de onderlinge fysieke aantrekkingskracht moest blijken. Dezelfde metingen werden gedaan terwijl een van de twee partners onderworpen werd aan een licht pijnlijke behandeling, zoals bloed prikken. Hoe sneller de ademhaling bij de toekijkende partner, hoe groter de sympathie voor de lijdende wederhelft, zo redeneerde Gernsback. Ook moesten de kandidaten elkaars lichaamsgeur beoordelen.

De laatste test was echter doorslaggevend: geheel onverwachts werd aan het eind van de sessie een pistoolschot in de lucht afgevuurd. Schrokken beide deelnemers zich een hoedje? Dan waren ze véél te nerveus en überhaupt niet geschikt om een huwelijk aan te gaan.

Romantisch

Koppelen biedt nog altijd kansen. Of je je liefdeslot nu in handen legt van je moeder, het wereldwijde web of een gecertificeerd relatiebemiddelingsbureau – het geeft perspectief en scheelt zoekwerk. Maar er zijn meer voordelen. Zo word je bij het invullen van je gegevens gedwongen om bewust stil te staan bij wie je bent en wat je zoekt in een relatie. En dat is nuttig om te weten, zelfs als je ideale match via deze weg niet komt bovendrijven. Bovendien wordt de druk om gezien te worden door bemiddeling een stuk lager.

Misschien blijf je liever dromen van een spontane ontmoeting bij maanlicht, de vonk die overspringt, de onderhuidse spanning… Maar ook in tijden van sociale isolatie hoeft liefde niet onromantisch te zijn. Niet langer eindeloos scrollen, geen feestjes waar je eigenlijk geen zin in hebt, geen pijnlijke vergissingen meer – alleen maar wachten op die ‘ping’ in je inbox of een plof op de mat. Wijntje erbij, Mozart aan. Het kan je zomaar overkomen: liefde op het eerste bericht.