Als de Farizeeën en Schriftgeleerden de mening van Jezus over een overspelige vrouw vragen, zijn hun bedoelingen onzuiver. Ze zijn niet verontwaardigd omdat overspel een belediging voor God is. Ze willen slechts Jezus klemzetten. Als Hij de vrouw vrijspreekt, gaat Hij in tegen de wet. Als Hij oordeelt dat ze gestenigd moet worden, komt Hij hard en ongevoelig over. Hoe zal dat aflopen?

Jezus laat Zich niet klemzetten. Hij reageert op een bijzondere wijze. De dichter Gerrit Achterberg verwoordde het als volgt: „Jezus schreef met Zijn vinger in het zand. Hij bukte Zich en schreef in ’t zand, wij weten niet wat Hij schreef, Hij was het zelf vergeten, verzonken in de woorden van Zijn hand.” Pas na aandringen komt Zijn antwoord: „Wie zonder zonde is, werpe eerst de steen op haar.” Om daarna verder te schrijven. Discussie gesloten. De mannen hebben Zijn les begrepen. Beschaamd druipen ze allemaal af, beginnend bij de oudste. Wie immers kan zeggen zonder zonde te zijn?

De Nederlandse politiek maakt een heftige periode door. Bij de verkiezingen werd de VVD de grootste partij. Een zelfverzekerde premier Rutte stond klaar om zijn klus af te maken. Tot een onhandige daad van een informateur alles anders maakte. Het kleine briefje met vier woorden was onthullend en onthutsend. Rutte op heterdaad betrapt. De wijze waarop hij zich eruit probeerde te redden, was niet geloofwaardig. Alles wees erop dat hij loog.

Ik moest denken aan de geschiedenis in Johannes 8. Wat zou Jezus gezegd hebben als het volk premier Rutte bij Hem gebracht had, met de vraag een oordeel uit te spreken? Waarschijnlijk zou Hij, net als bij de geschiedenis van de zondige vrouw, gezwegen hebben. Hij is hier immers niet in de positie van een rechter. Misschien zou Hij opnieuw geschreven hebben in de aarde. En gezegd hebben: „Wie zonder zonde is, werpe eerst de steen op hem.”

Het is niet goed te praten dat de premier liegt of bewust informatie achterhoudt. Als leider van de regering en als boegbeeld van de Nederlandse politiek dient hij een houding van integriteit en transparantie uit te stralen. Het gesprek rond het bewuste briefje had nooit plaats mogen vinden. Het zou onze premier sieren als hij dat klip-en-klaar zou toegeven. Dat had Jezus misschien tegen hem gezegd. Maar eerst zou Hij de moord en brand schreeuwende politici gewezen hebben op hun eigen geweten: Hoe staat het bij jezelf? Ben jij integer en transparant? Wat is jouw diepste beweegreden om de premier ter verantwoording te roepen? Een eerlijke roep om een nieuwe politieke cultuur? Of de wens om een politiek slaatje te slaan uit de fout van de premier? Moet hij een toontje lager zingen om jou te laten scoren?

Een politieke cultuur wordt niet gemaakt door een premier of een kabinet. Daar is ‘Den Haag’ in zijn geheel verantwoordelijk voor. Het zou mooi zijn als de Tweede Kamer tot het inzicht kwam dat er werk aan de winkel is voor allemaal. En dat er, jawel, onder leiding van premier Rutte wellicht, hard gewerkt moet worden aan een nieuwe cultuur. Een cultuur waarin integriteit en transparantie gaan boven achterkamertjespolitiek en oneerlijk gedoe. Waarin landsbelang per definitie prevaleert boven eigenbelang.

Pas toen iedereen weg was, ging Jezus het persoonlijke gesprek aan: „Zo veroordeel Ik u ook niet; ga heen, en zondig niet meer.”