De meeste politieke partijen zijn positief over het Europees certificaat, dat reizen binnen de Europese Unie weer makkelijker zou moeten maken. Dat betekent echter niet dat er geen vragen in het Parlement leven.

De drie Nederlandse Europarlementariërs –CDA’er Jeroen Lenaers, D66’er Sophie in ’t Veld en GroenLinkser Tineke Strik– die namens hun Europese fracties verantwoordelijk zijn voor het opstellen van de onderhandelingspositie van het Parlement, spraken maandag tijdens een persbijeenkomst van een aantal noodzakelijke verbeterpunten van het oorspronkelijk voorstel. De Europese Commissie presenteerde dat voorstel een maand geleden.

Een belangrijk punt dat de drie aankaartten, is het gratis maken van coronatesten. De reispas, die officieel het digitale groene certificaat heet, moet reizen gemakkelijk maken voor mensen die kunnen aantonen dat ze zijn gevaccineerd, zijn genezen of een negatieve coronatest hebben. Om discriminatie van mensen die alleen gebruik willen of kunnen maken van de mogelijkheid van een negatieve coronatest te voorkomen, moeten testen volgens het Parlement gratis zijn.

Lenaers stelde maandag dat een stem tegen een gratis test een stem tegen het hele voorstel voor een reispas is. „We kunnen niet van gelijkheid spreken als testen niet gratis is.” In ’t Veld viel haar collega bij en wees erop dat vaccineren in EU-lidstaten ook gratis is.

De Commissie liet twee weken geleden in een debat met het Parlement weten dat het verplicht gratis maken van de testen een „duidelijke inmenging zou zijn in de bevoegdheid van de lidstaten wat betreft volksgezondheid.” Het Parlement hoopt desondanks tijdens de onderhandelingen met de lidstaten en de Commissie in de aankomende periode dat er alsnog mogelijkheden worden gevonden om testen gratis te maken. Een prijsplafond zou ook een verbetering zijn; op dit moment zijn er geen afspraken over de prijzen van testen.

Daarnaast zal er tijdens de onderhandelingen ook opnieuw naar de privacy van burgers worden gekeken. Eerder heeft de Europese toezichthouder voor gegevensbescherming, Wojciech Wiewiorowski, al wel aangegeven dat het „qua privacy een goed doordacht voorstel” is. Ook moet er duidelijk ruimte komen voor uitkomsten van nieuw onderzoek, onder andere naar de immuniteit van gevaccineerden en mensen die van Covid-19 zijn hersteld.

Een ander punt is welke coronamaatregelen lidstaten hanteren voor mensen met een certificaat. „De ethische discussie over wat er met de groene pas wel en niet mag, moet in de landen zelf worden gevoerd. Deze pas geeft dus geen recht op vrij reizen, maar áls je mag reizen maakt dit het wel een heel stuk makkelijker”, legde CDA-delegatieleider Esther de Lange uit.

Het is nog onduidelijk welke regels gelden in EU-landen voor mensen met een reispas. Dit kan in elk land verschillen. Duidelijk is wel dat er geen onderscheid mag worden gemaakt tussen eigen burgers of burgers uit andere lidstaten.

Het Parlement debatteert en stemt woensdag over de plannen. De verwachting is dat er een meerderheid van de leden voor de verbeterpunten zullen stemmen. CDA, ChristenUnie, D66, GroenLinks, PvdA en VVD zijn voorstander van de EU-reispas.

JA21, PVV en SGP hebben aangegeven tegen het certificaat te zijn. JA21 vindt dat volksgezondheid een „zaak van lidstaten” is. Die moeten dit regelen, want „de Commissie kan dat niet; zie aankoop vaccins.” Ook de SGP is tegen het voorstel. „Zorgt dit niet voor een tweedeling met mensen die (nog) geen vaccinatie hebben of willen”, vraagt SGP-Europarlementariër Bert-Jan Ruissen zich af. Daarnaast is het volgens hem „onduidelijk hoe lang dit ‘tijdelijke’ systeem blijft bestaan. Het lijkt een opstapje om meer nationaal zorgbeleid over te hevelen naar Brussel.”

Een groep van vier christelijke Europarlementariërs, de European Christian Political Movement (ECPM), waartoe de SGP en ChristenUnie behoren, zeggen „erg bezorgd” over de reispas te zijn. Binnen de ECPM zegt alleen CU’er Peter van Dalen voor het certificaat te zijn. „Dit systeem is erg belangrijk om het intra-Europese grensverkeer voor personen en goederen weer mogelijk te maken.”