Bouw heeft alle mensen nodig

In de crisis van de jaren 2009-2013 viel de bouw hard terug. Bedrijven gingen op de fles, bouwvakkers keerden de sector de rug toe en jongeren kozen voor andere opleidingen. Jarenlang kampte de bouw met een tekort aan arbeidskrachten. Toen de sector weer goed op stoom was, zorgde stikstof plotseling voor een groot probleem. Doordat de Raad van State eind mei 2019 het Nederlandse stikstofbeleid buiten werking stelde, kwam de vergunningverlening voor talloze bouwprojecten stil te liggen. Problemen met de normen voor PFAS (poly- en perfluoralkylstoffen) kwamen daar enkele maanden later bovenop. Hoge concentraties van deze chemische stoffen zijn schadelijk voor de gezondheid en het milieu, reden voor staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat) om de regels aan te scherpen. Grond met te veel PFAS mocht niet meer verplaatst worden. Veel bouw- en baggerprojecten vielen plotsklaps stil. In 2020 volgde een versoepeling, maar definitieve normen laten nog altijd op zich wachten. Hoe het ook zij, door deze tegenslagen kwam de werkgelegenheid tijdelijk onder druk te staan. Maar op termijn is er werk in overvloed, vooral in de woningbouw. ABN AMRO becijferde het tekort aan woningen in een recent verschenen rapport op 330.000, oplopend naar ruim 415.000 woningen in 2024. De komende tien jaar zijn in totaal zelfs een miljoen nieuwe huizen nodig. Daarbij worden de eisen op het gebied van energie en milieu steeds strenger. Ook bestaande huizen moeten worden verduurzaamd. Werk aan de winkel dus, niet alleen voor bouwvakkers maar ook voor andere technici zoals installateurs. ## Aantrekken Cijfers van het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) bevestigen dit optimisme. Terwijl de bouwproductie in het coronajaar 2020 met 1,5 procent kromp, en de daling dit jaar met 3,5 procent nog iets groter zal zijn, kan de productie in 2022-2025 weer stevig aantrekken. Dat werkt door in de werkgelegenheid. Die loopt dit jaar met 17.000 voltijdbanen terug, verwacht het EIB. Maar vanaf volgend jaar trekt die weer snel aan: van 444.000 arbeidsplaatsen dit jaar tot 481.000 in 2025. Dat is nog meer dan vóór de coronacrisis. In november 2020 besloten werkgevers en werknemers samen met de overheid om de komende twee jaar in totaal 10 miljoen euro beschikbaar te stellen om mensen in de bouw aan het werk te houden en nieuwe mensen aan te trekken. Werkgevers kunnen maximaal 1250 euro ontvangen voor een zogeheten bbl-kracht: iemand die tegelijk leert en werkt. Ook voor omscholing van mensen uit andere (krimpende) sectoren kunnen werkgevers in de bouw een bijdrage krijgen. Het geld voor deze maatregelen komt uit het onderwijs- en ontwikkelingsfonds van de bouw. Werkgevers storten daar jaarlijks een bedrag in. Bouwend Nederland is de branchevereniging van bouw- en infrabedrijven. Woordvoerder Richard Massar zegt dat de sector vorig jaar alles op alles heeft gezet om ervoor te zorgen dat de stikstofproblematiek en de coronacrisis geen dip zouden opleveren. „Onze leden hebben baat bij een stabiele orderportefeuille om arbeidskrachten vast te houden. We hebben alle mensen straks weer keihard nodig. De vorige crisis heeft laten zien dat je werknemers die eenmaal uit de sector vertrokken zijn, niet meer terugkrijgt”, legt hij uit. De woningbouw heeft van de stikstofcrisis minder last dan ondernemingen die actief zijn in de infrastructuur. Om die laatste te helpen is bijvoorbeeld aan Rijkswaterstaat –een grote opdrachtgever in deze branche– gevraagd om projecten naar voren te halen. Overigens kampen ook gemeenten en ingenieursbureaus met een tekort aan gespecialiseerd personeel, nog altijd als gevolg van de vorige crisis. Daardoor loopt de vergunningverlening voor nieuwe projecten vertraging op, zegt Massar. De branche heeft diverse projecten lopen om mensen voor een loopbaan in de bouw te interesseren. Neem de campagne jegaathetmaken.nl voor jongeren. „We zien dat het aantal jongeren dat voor een opleiding in de bouw kiest, stijgt. Daar zijn we blij mee. Ook zijn we via het platform Future Builders betrokken bij het actueel houden van het curriculum van de bouwopleidingen, zodat die aansluiting blijven houden bij de vraag in de markt.” ## Calculator Een speciaal project voor zij-instromers uit de bankenwereld is Van Bank naar Bouw. „Mensen voor wie de banken geen werk meer hebben, kunnen bij ons aan de slag. Als calculator bijvoorbeeld.” Marieke van der Post, beleidsadviseur onderwijs, zegt dat de situatie in de bouw heel anders is dan tijdens de vorige crisis. „Er is heel veel werk. De woningnood is hoog en de energietransitie is in volle gang. Het schort nu niet aan de vraag naar werknemers.” De campagne jegaathetmaken.nl is volgens Van der Post heel succesvol. „We zien het aantal vmbo-leerlingen dat voor de bouw kiest, aantrekken. De instroom in het mbo zit inmiddels boven het niveau van 2008, dus van voor de vorige crisis. In het wo is er voor bouwkunde in Delft zelfs een numerus fixus.” De pilot voor bankpersoneel wordt verbreed, zo is het plan. Gedacht wordt aan sectoren waar banen door corona op de tocht staan, zoals de horeca en de evenementenbranche. „We zijn hard op zoek naar calculatoren en werkvoorbereiders.” In de sector infra is de groei minder hard dan in de woningbouw, maar ook daar zal de markt volgend jaar aantrekken. Stikstof vormt wel een belemmering. „Er is veel werk in onderhoud van wegen, openbaar vervoer, rioleringen en aanleg van glasvezelnetwerken. Dat kan niet eindeloos worden uitgesteld.” ## Zeeland Karin Oomen is bij Bouwend Nederland adviseur onderwijs & arbeidsmarkt in de regio Zuid. In de provincie Zeeland schreeuwt de bouw volgens haar om mensen. „Ondanks corona mag de bouw doorwerken. Alle leerwerkplekken zijn bezet. Daar zijn we heel blij mee. Er is in dit deel van het land een onverminderd tekort aan werknemers.” Dat is deels te wijten aan de uitstroom door de vergrijzing. Belangrijk is de overvloed aan werk vanwege de vraag naar nieuwe woningen, verduurzaming van bestaande woningen en verbouwingen bij particulieren. De stimuleringsbijdrage uit het onderwijs- en ontwikkelingsfonds is volgens Oomen niet alleen bedoeld voor functies op de bouwplaats, maar ook voor plekken op kantoor en in de werkvoorbereiding. „Ook in Zeeland zetten we in op instromers en zij-instromers uit krimpsectoren. We proberen mensen van alle kanten onze sector in te loodsen.” De scholen kennen de nood in de bouw. „Hier in Zeeland kiezen relatief veel vmbo’ers voor de bouw. Het langetermijnperspectief daar is gewoon ontzettend goed.” :::kader 1::: :::kader 2:::

Bouw heeft alle mensen nodig

RD.nl in uw mailbox?