Minister: persoonskenmerken spelen amper rol bij geweld van agent
Bij een op de tweehonderd incidenten (0,51 procent) waarbij de politie optreedt, gebruiken agenten geweld. In deze geweldssituaties spelen persoonskenmerken van de betrokken burgers, zoals een migratieachtergrond, „slechts (zeer) beperkt een rol”, schrijft justitieminister Ferd Grapperhaus in een brief aan de Tweede Kamer.
De politie gebruikt het vaakst geweld bij bepaalde incidenten die veelal in sterk verstedelijkte gebieden plaatsvinden. Daar wonen relatief veel jongeren en mensen met een migratieachtergrond. „De politie treedt zonder aanzien des persoons op wanneer zij geweld gebruikt. Dat is wat mij betreft een bevestiging van hoe het hoort te zijn en wat ik verwacht van de Nederlandse politie.”
Grapperhaus trekt deze conclusie op basis van cijfers van het Informatie Analyse Team (IAT), dat een samenwerkingsverband is van het statistiekbureau CBS, de politie en zijn eigen ministerie van Justitie en Veiligheid. De meting is gedaan tussen 15 januari 2019 - toen een nieuwe registratiewijze werd ingevoerd - en 30 september 2020.
Gekeken is onder meer waarom het ene basisteam van de politie meer fysiek geweld gebruikt dan het andere. Agenten zetten relatief vaker geweld in als zij optreden tegen mishandeling, bedreiging, winkeldiefstal en openbare dronkenschap. De minister stelt dat deze incidenten vaker voorkomen in sterk verstedelijkte gebieden, waar veel jongere mensen wonen. Ook gaat het vaker om mannen, zeker als die al eerder met justitie in aanraking kwamen.
Ook heeft het CBS gekeken naar de migratieachtergrond van burgers die met geweld van de politie te maken kregen. In de tellingen zijn mensen met een niet-westerse achtergrond inderdaad oververtegenwoordigd. Maar volgens de minister lijkt dat kenmerk op zich een kleine rol te spelen bij de kans op politiegeweld bij een incident. Het gaat eerder om de inzet van geweld in stadsgebieden, waar meer jongeren alsook mensen met een migratieachtergrond wonen.
Volgens het ministerie gaat het om een tussenrapportage en loopt het onderzoek verder. Ook komt de politie binnenkort zelf weer met een halfjaarrapportage over geweldsgebruik. Grapperhaus vindt de analyses waardevol omdat die leiden tot meer transparantie en informatie waar de politie zelf ook van kan leren.