Binnenland

Van den Broek: Arafat was charismatisch leider maar ook dictator

Yasser Arafat was een charismatisch leider die meer dan veertig jaar vocht voor een eigen land voor zijn Palestijnse volk. Een overlever, maar ook een dictator. Dat zegt oud–minister van Buitenlandse Zaken Hans van den Broek over de donderdagmorgen overleden Palestijnse president.

ANP
11 November 2004 07:02Gewijzigd op 14 November 2020 01:51

Volgens Van den Broek was Arafat een man „met groot charisma, al zei hij vaak meer van het zelfde". Van den Broek: „Arafat vocht als jongeling al tegen de Britten toen die eind jaren veertig nog in Palestina zaten. Zijn strijd bestrijkt meer dan vijftig jaar. Hij is een bijzonder iemand, een overlever die moordaanslagen overleefde, een hersenbloeding, een vliegtuigongeluk. Die man met zo’n leven, dat heeft iets bijzonders hoe je het wendt of keert."

De oud–CDA–minister en eurocommissaris moet voor zijn meest pregnante persoonlijke herinnering aan Arafat achttien jaar terug, naar 25 mei 1986. Nederland is op dat moment voorzitter van de Europese Gemeenschap en Van den Broek gaat onder protest van Israël en zijn eigen CDA, bij de PLO–leider op bezoek in Tunis.

Van den Broek: „Het was nog in de tijd voordat Arafat het terrorisme afzwoor en het bestaansrecht van Israël erkende. In Nederland was bezwaar tegen contacten met de PLO op ministerieel niveau. Mijn bezoek was des te opmerkelijker omdat Arafat nog een door de Israëliërs gezocht persoon was."

„We werden in volstrekte duisternis door de PLO naar Arafat toegereden. Ik heb nooit geweten welke route we reden door Tunis en waar de villa lag waar we hem ontmoeten. Arafat was gekleed in een semi–militair uniform en ik herinner me nog hoe hij een klein zakpistooltje aan een riem droeg. Van het gesprek weet ik niet veel meer. Arafat wilde steun van Europa, maar wij konden niet veel bieden zolang de PLO het bestaansrecht van Israël niet erkende."

Eind jaren tachtig krijgt het kabinet van de Tweede Kamer de kans om de contacten met de PLO te normaliseren. Bewindslieden hoeven Palestijnse vertegenwoordigers niet langer te negeren. Ze opzoeken is nog taboe, maar als ze ze ergens tegenkomen, hoeven ze niet meer weg te lopen.

Toch heeft Van den Broek in die jaren weinig contact met Arafat. Wel blijft hij het Midden–Oosten op de voet volgen, evenals de ontwikkeling van Arafat van terrorist tot winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede in 1994 (samen met de Israëlische premier Rabin en minister van Buitenlandse Zaken Peres).

„Die Nobelprijs was een hoogtepunt voor Arafat, een dieptepunt was zijn steun voor Saddam Hussein na de inval in Koeweit. Dat gaf een enorme deuk voor zijn prestige en populariteit in zowel het Midden–Oosten als het Westen."

„Na de moord op Rabin is het voor de Palestijnen allemaal veel ingewikkelder geworden. Arafat kreeg naar mijn overtuiging niet terecht de schuld voor het mislukken van de Camp–David–akkoorden in 2000. Het aanbod van een onafhankelijke staat was toen minder rooskleurig dan altijd is voorgesteld."

„Sinds premier Sharon in Israël aan de macht is, is het helemaal uitzichtloos voor de Palestijnen. Nu geldt het recht van de sterkste en de machtige vuist als oplossing tegen de Palestijnse terreur, zonder dat er gekeken wordt naar oorzaken. Er komt nu een eenzijdige terugtrekking van Israël uit de Gaza–strook, maar Israël bouwt verder op de Westelijke Jordaanoever. De Palestijnen hebben geen reëel perspectief op een levensvatbare eigen staat."

Volgens Van den Broek was het leiderschap van Arafat sinds hij in 1996 tot president werd gekozen dictatoriaal. „Het was allemaal weinig democratisch, maar welke mogelijkheid heeft Arafat eigenlijk gekregen om zich positief te manifesteren? Zeker sinds 11 september is zijn positie alleen maar ondergraven, door de VS en door Israël en ook een beetje door de EU. De Israëlische strijd tegen terreur werd betrokken bij de internationale strijd tegen het terrorisme, terwijl dat toch iets totaal anders is. Israël heeft zich gesteund gevoeld om Arafat steeds meer te demoniseren, het is hem onmogelijk gemaakt nog een rol te spelen in het vredesproces."

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer