Noord-Ierse regering in spoedberaad bijeen na rellen
De Noord-Ierse regering is donderdag in spoedberaad bijeengekomen na onlusten naar aanleiding van vooral de brexit. In de afgelopen dagen zijn 55 agenten gewond geraakt bij rellen die de spanning tussen de pro-Britse gemeenschap en de Ierse republikeinen steeds verder opdrijft. De onderling ook verdeelde regioregering heeft opgeroepen het straatgeweld te stoppen.
De Britse premier Boris Johnson heeft tot kalmte gemaand en de Ierse minister van Buitenlandse Zaken Simon Coveney heeft gezegd dat de onlusten moeten stoppen voor er doden vallen. Enkele Noord-Ierse bewindslieden hebben volgens de BBC vertrouwelijk hun vrees uitgesproken dat dat nu erg moeilijk wordt. De Britse minister voor Noord-Ierland, Brandon Lewis, is naar Belfast gegaan vanwege de crisis.
In Belfast waren woensdagavond en de volgende nacht urenlang onlusten waarbij republikeinen en pro-Britse loyalisten onder meer molotovcocktails naar elkaar gooiden en ook de politie met projectielen werd bestookt. Tal van agenten zijn gewond geraakt. Een stadsbus werd gekaapt en in brand gestoken. Tijdens de paasdagen vielen meer dan veertig gewonden onder agenten die de orde wilde herstellen in vooral loyalistische wijken van Belfast. Daar zijn vanaf vrijdagavond meer protestbijeenkomsten, aldus loyalistische zegslieden. De loyalisten zijn behalve trouw aan het Britse koningshuis, felle voorstanders van de unie met de rest van het Verenigd Koninkrijk en worden ook unionisten genoemd.
De directe aanleiding voor de rellen is omstreden, maar het Britse deel van Ierland is door de brexit opnieuw diep verdeeld geraakt over de status van de regio. Om te voorkomen dat er een EU-buitengrens met grensposten en controles ontstaat tussen de republiek Ierland en het Britse noorden, heeft het landsdeel voorlopig een speciale status gekregen. Daarvoor zijn wel controles nodig op het handelsverkeer tussen Groot-Brittannië en Noord-Ierland.
In de ogen van de pro-Britse Noord-Ieren is dit een onacceptabele regeling die Noord-Ierland feitelijk uit het Verenigd Koninkrijk haalt. De Noord-Ieren die bij de republiek willen horen, de republikeinen of nationalisten, zien de brexit als een uitgelezen kans eindelijk uit het Verenigd Koninkrijk te stappen en Ierland te herenigen. De vaak bloedige tweestrijd is op Goede Vrijdag 1998 gestopt met een akkoord dat onder meer bepaalde dat er geen zichtbare grens meer tussen de republiek en Brits Ierland mocht zijn. Dat akkoord dreigt te sneuvelen door de brexit.
Vooral de loyalisten gaan de straat op omdat zij zich in het nauw gedreven voelen. De brexitregeling is al ingevoerd en de republikeinen lijken terrein te winnen. Die voelen zich gesteund door de brexit en door statistieken die aangeven dat de invloed en aanhang van de meestal protestantse unionisten kleiner wordt, onder meer door ontkerkelijking en immigratie.