„Take care voor de toekomst”
„Het land heeft mensen nodig die niet bang zijn en durven te spreken. Angst is een slechte raadgever.” Dat zei oud-minister Peper in zijn toespraak tijdens de crematieplechtigheid van Theo van Gogh, dinsdagmiddag in de aula van begraafplaats De Nieuwe Ooster in Amsterdam.
Peper benadrukte het belang van een democratische samenleving, die in zijn ogen geen vanzelfsprekendheid is, maar steeds moet worden onderhouden. „De moeder van de democratie is vrijheid van meningsuiting”, aldus de oud-minister.
„Als Theo vandaag zou kunnen zien wat zijn dood aan discussie heeft losgemaakt, zou hij daar bijzonder van genieten,” zei vader Van Gogh. Hij benadrukte dat zijn zoon de aanslagen van de afgelopen dagen op moskeeën en een islamitische school zou hebben veroordeeld.
Volgens zijn moeder was Theo bezorgd, bang dat Nederland in achterlijkheid en onvrijheid terecht zou komen. „Theo zei altijd: Take care. Ik zeg nu tegen u allen: Take care voor de toekomst!”
Zij richtte zich persoonlijk tot het met de dood bedreigde VVD-Tweede-Kamerlid Hirsi Ali. „Ayaan, heb geen schuldgevoel. Hij werd al langer bedreigd. Het was niet alleen vanwege Submission dat hij zo beestachtig is afgemaakt.”
Van Gogh maakte samen met Hirsi Ali de film Submission. Die stelt vrouwonvriendelijke koranteksten aan de kaak. De brief die verdachte Mohammed B. op het lichaam van Van Gogh achterliet, was gericht aan de politica. Uit angst voor haar leven is zij ondergedoken.
Zus Jantine van Gogh zei de indruk te hebben dat mensen vinden dat haar broer de moord over zich heeft afgeroepen. „Het hoort niet zo te zijn dat filmmakers of wie dan ook bedreigd mogen worden. Het lijkt wel of we dat normaal vinden. Daar verzette Theo zich tegen.
„We waren het op politiek vlak over vrijwel alles oneens, maar ruzie hadden we nooit”, zei vriend Maarten van Rossem.
Buiten bij De Nieuwe Ooster verzamelden zich ongeveer 700 mensen, die de plechtigheid volgden op een groot televisiescherm. Vooraf maakten aanwezigen zich druk over de geringe belangstelling. „Is dit nou de verontwaardiging van Nederland? Dit handjevol mensen?” vroeg een vrouw zich hardop af.