De Syriër zat vorig jaar oktober korte tijd in Nederland vast. Hij was een van de vier verdachten die samen met de nu 18-jarige Samir A. was aangehouden wegens terroristische activiteiten. Het OM liet de verdachten ruim anderhalve week na hun aanhouding vrij wegens gebrek aan bewijs. Deze vijf onderhielden ook contacten met Mohammed B., de verdachte van de moord op Theo van Gogh. Na zijn vrijlating ging de Syriër in vreemdelingenbewaring en werd hij uitgezet naar Duitsland.

Het onderzoek naar de vijf verdachten gaat nog steeds door. Van hen is I. een stuk ouder dan de anderen. Vermoed wordt dat hij de jongeren ronselde.

Mohammed B. was en is overigens geen verdachte in het terrorismeonderzoek naar de personen die op 17 oktober vorig jaar werden gearresteerd. Er was wel onderling contact tussen B. en deze vijf. De betrokkenen zijn in het verleden ook allemaal in de woning van B. in de Marianne Philipsstraat in Amsterdam gesignaleerd. De ministers Donner (Justitie) en Remkes (Binnenlandse Zaken) meldden na de arrestaties vorig jaar aan de Tweede Kamer dat twee van de verdachten, Samir A. en Jason W., in Pakistan waren geweest en dat een van hen daar in een trainingskamp verbleef.

De groep had in verband met een voorgenomen actie contact met iemand uit Spanje. Volgens de Spaanse inlichtingendienst was deze persoon een man die in Marokko werd gezocht in verband met betrokkenheid bij de bloedige aanslagen in Casablanca op 16 mei 2003.

De politie arresteerde Samir A. op 30 juni dit jaar opnieuw. Hij wordt in dit geval zelfs vervolgd voor het voorbereiden van terroristische aanslagen in Nederland. Doelen zouden onder meer de Tweede Kamer, de kerncentrale in Borssele, de luchthaven Schiphol, het ministerie van Defensie en het gebouw van de AIVD zijn geweest. Bij huiszoekingen in zijn woning vond de politie onder meer plattegronden van deze locaties, voorzien van aantekeningen.

Alle betrokkenen bij het onderzoek naar de aanslag op de islamitische basisschool Tarieq Ibnoe Ziyad in Eindhoven hullen zich in stilzwijgen. De politie heeft het technisch onderzoek in de school dinsdag afgerond. Een team van 25 deskundigen van politie, justitie en andere opsporingsdiensten is belast met het onderzoek.

In de nacht van zondag op maandag ontplofte bij de school een bom. Daardoor ontstond forse materiële schade. Voorzover bekend is de verantwoordelijkheid voor de actie niet opgeëist.

De politie bewaakt nog steeds permanent een aantal islamitische panden in Eindhoven, waaronder enkele moskeeën. Andere gebouwen zijn opgenomen in extra surveillancerondes. In het verleden is de islamitische school al twee keer eerder doelwit geweest van brandstichting. Voor een van die gevallen zijn drie jonge Eindhovenaren veroordeeld tot celstraffen. De school was nadien extra beveiligd.

Leefbaar Rotterdam (LR) heeft B en W van de Maasstad dinsdag gevraagd concrete maatregelen tegen extremisme te nemen. Om alle aandacht te vestigen op dat verzoek trok de partij tijdens de vergadering van de gemeenteraad alle negen eerder ingediende moties ter aanvulling op de begroting van 2005 in. Dit omdat die niet „wezenlijk een andere koers voorstaan dan die door het college is ingezet”, aldus fractievoorzitter R. Sörensen. Het college moet bij het aanpakken van de „dreiging vanuit moslimfundamentalistische hoek” de grenzen van de wet opzoeken, aldus Sörensen.

Alle moskeeën in Nederland krijgen een draaiboek met aanwijzingen over hoe ze moeten omgaan met extremisme. Het initiatief van het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO) krijgt de steun van minister Verdonk (Vreemdelingenzaken en Integratie), zo bleek dinsdag na afloop van overleg van de bewindsvrouwe met moslimorganisaties. Het draaiboek moet zowel bruikbaar zijn bij extremistische acties tegen de moskee als voor het geval moskeebezoekers radicaliseren.

Volgens CMO-secretaris N. Joemman ontbreekt het veel moskeebestuurders en imams aan kennis van de Nederlandse taal, van de samenleving en aan vaardigheden. Zo weten ze vaak niet wanneer en hoe ze de politie moeten benaderen als er onraad dreigt. „Dat vertaalt zich in onmacht en laksheid. Ze zeggen dan: Laat de overheid het maar uitzoeken”, aldus Joemman, die zegt dat zijn organisatie 350 moskeeën vertegenwoordigt.

Ook hebben moskeebestuurders en imams vaak de vaardigheden niet om signalen van radicalisering binnen hun eigen muren te herkennen of om bezoekers tot bedaren te brengen. Met cursussen en een draaiboek wil Joemman dat veranderen.

De moskeeën hoeven er echter niet op te rekenen dat ze allemaal worden bewaakt, zei minister Verdonk. „De Nederlandse overheid kan niet alles en iedereen beschermen. Iedereen heeft daar een eigen verantwoordelijkheid”, aldus Verdonk.

De Amsterdamse burgemeester J. Cohen zei dinsdag in het Oosterpark, niet ver van de plek waar de moord op Van Gogh plaatshad, dat in Amsterdam vaak in ”wij” en ”zij” wordt gedacht, maar dat dit sinds de moord op Van Gogh totaal veranderd is. „Wij zijn degenen die dat niet pikken en zij zijn degenen die ons dat hebben aangedaan.”

Cohen sprak op de manifestatie ter afsluiting van de symbolische fietstocht van ongeveer honderd Marokkaans-Nederlandse jongeren door de stad, die was georganiseerd door alle Marokkaanse organisaties in Amsterdam. „Wij moeten ervoor zorgen dat onze groep zo groot mogelijk wordt en wij moeten degenen die tot de andere groep behoren, het spuugzuur maken”, aldus de burgemeester.

De Nederlandse islam is niet een islam die is gecorrumpeerd door haatzaaiers uit Pakistan, zei Haci Karacaer, directeur van de Turkse sociaal-religieuze beweging Milli Görüs Nederland. Mohammed B. was volgens hem geïnspireerd door foute imams. Van de islam heeft hij een eigentijds monster van Frankenstein gemaakt. Ook de moslims in ons land waren geschokt door de moord, aldus Karacaer. Des te pijnlijker noemde hij het dat sommige politici uit opportunistische overwegingen pijlen op de moslimgemeenschap hebben afgevuurd.