Column (Christine Stam-van Gent): Stille Zaterdag
Er is een boek dat ”Stille Zaterdag” heet, geschreven door Désanne van Brederode. Bijna tien jaar heeft het liggen wachten tot mijn column en deze dag samen zouden vallen. Tussen een gelovige vrouw (burgemeester) en een gelovige man (kunstenaar), allebei getrouwd, ontstaat een diepe vriendschap die langzaam meer wordt dan dat.
Maar wat je zou verwachten en meestal ook krijgt in een moderne roman –geheime afspraakjes, stiekeme kussen en uiteindelijk een gedeelde hotelkamer– gebeurt niet. Maurice en Sara hoeven niet geheimzinnig te doen, hun partners laten hen vrij. Bovendien delen ze alleen gedachten, niet het bed. Sara wil het goede huwelijk van Maurice beschermen, Maurice wil het Sara niet moeilijk maken. Toegeven aan verliefdheid doen ze niet.
Het is geen bestseller geworden, deze intellectuele roman. Hij valt wat tussen wal en schip. Voor seculiere lezers is het verhaal te braaf (een lange preek, noemde Literair Nederland het), voor veel orthodox-christelijke lezers een brug te ver. Vriendschap tussen een getrouwde man en een getrouwde vrouw, dat is toch spelen met vuur. Maar Maurice en Sara proberen het, drie jaar lang. Oprecht, in de overtuiging dat niets in hun doen en laten buiten Christus omgaat. Een kus tussen hen zou verraad aan Hem zijn. Een tweede judaskus.
Ten slotte verbreekt Maurice de vriendschap, dat lijkt hem het beste. Het leven wordt zwaar en grauw. „Niets, werkelijk niets hadden zij en hij misdaan. In al die jaren niet. Niet eens bij elkaar gehuild. En toch: gehuild. Om hetzelfde. Dezelfde. Om de smalle weg. De enge poort. Het verlies. De verlorenheid. Verlatenheid. Die van elkaar.”
Ze houden het niet vol. Zonder het van elkaar te weten, zoeken ze op dezelfde dag –Stille Zaterdag– weer contact en verklaren hun hart. Terwijl Sara de sms van Maurice leest, wordt ze geschept door een auto. Maurice verneemt het via het achtuurjournaal: ex-burgemeester Sara Mijland dodelijk verongelukt. Verslagen zit hij daar, tot aan het ochtendgloren, in totale stilte. Dan is er een stem achter hem, en het is niet de stem van Sara. „Tot het einde der tijden zal ik bij u zijn.”
Na drie dagen peinzen wist ik waarom dit boek me zo ontroert. Stille Zaterdag gaat over gelovigen tussen wal en schip. Mensen zonder goed verhaal. Te netjes voor grote zonden, te zwak voor echte heiligheid. Stille Zaterdag is de dag van alle mislukte volgelingen van Christus, zittend bij een graf. Het graf van wat dan ook. Van alles wat we niet hebben weten te voorkomen, of zelf hebben veroorzaakt. Gefaald in geloof, gefaald in de liefde en toen ook nog in de hoop. Zalig die zo treuren, want voor hen is het Pasen geworden.