De Zeeuwse klei heeft een naam hoog te houden als het gaat om bijvoorbeeld uien- en aardappelenteelt. De oogsten zijn inmiddels van de velden -ze waren dit jaar tegen eerdere verwachtingen in bijzonder groot- en liggen hoog opgetast in de schuren. Te wachten op snelle verwerking of op een moment dat het prijstechnisch aantrekkelijk is om ze op de markt te brengen.

Techno Service ’s-Gravenpolder (TSG) is in het Zeeuwse een grote speler op het terrein van industriële automatisering. Het 25 jaar oude bedrijf maakte naam met besturingstechnieken voor zogenaamde palettiseermachines, sorteerlijnen, diepvries- en koelhuizen en voor de mosselverwerking. Met palettiseermachines worden uien, aardappelen of andere verpakte producten in een bepaald patroon op pallets gevleid. Klaar voor groothandel of supermarkt.

„Praktische ict”, noemt directeur Jac. Pieper (55) van TSG zijn producten. De bulk van zijn besturingen draait in Nederland, maar voor verre uitstapjes deinst TSG niet terug, zegt hij. Zo draait er een mosselverwerkingslijn met een besturingskast uit ’s-Gravenpolder in China en eentje in Rusland. „Verre klanten ambiëren we niet speciaal, liever werken we hier in de buurt.” Voor mosselverwerking maakt het bedrijf ook installaties aan boord van kotters.

Zit 65 procent van de uiensector in Zeeland, 95 procent van die 65 procent is klant bij TSG, zegt Pieper zonder op te willen scheppen. „We zijn sterk in de agrarische hoek.” Een glimmende productfolder bevestigt de brede toepasbaarheid van TSG-besturing in verwerken, bewaren, koelen en vriezen. Recent werd een methode ontwikkeld -„ontstapelen van kuubskisten, vullen en weer stapelen”- waarmee het aantal heftruckbewegingen met zestig per te laden vrachtwagen wordt teruggebracht.

Een van de opvallendste producten waarmee Pieper en zijn negentien werknemers zich sinds ruim een jaar onderscheiden, zijn nieuwe droogwanden. Ze werden min of meer uit de nood geboren. „De gemeente Reimerswaal -met de hoogste dichtheid aan uientelers in Nederland- startte een project om de milieuoverlast van de uiensector in goede banen te leiden”, vertelt de aimabele Zeeuw.

Want de traditionele droogwanden in de streek -van hout, dikwijls gestut naar de wanden van de opslaghal- produceren onder andere door toepassing van zogenaamde axiale ventilatoren een brongeluid van 98 decibel en zijn in de nachtelijke uren soms hoorbaar tot 2 kilometer van de betreffende schuur. „Een coulissedemper, een soort doos om de ventilator, biedt wat soelaas, maar onvoldoende. Zeker omdat de droogeisen de laatste jaren snel toenemen.”

De oude norm van 150 kubieke meter lucht per kuub product per uur groeide naar 400 kuub per kuub per uur. „Het drogen moet sneller, zulke capaciteitseisen groeien in de praktijk. De luchtsnelheden werden een bottleneck.” Reimerswaal inventariseerde de mogelijkheden en ontwierp samen met de uienverwerkers uit de streek een convenant ter vermindering van het lawaai, waarvan de tekst gereed is, maar nog niet ondertekend”, zegt Pieper.

TSG onderzocht de knelpunten -geluid en hoge luchtverplaatsing- en toog aan het werk. De eerste moderne droogwanden van TSG draaien inmiddels bij een aantal verwerkers in de regio. „Door de stalen frames staan ze nu los van de wanden, op die manier is er bijna geen contactgeluid meer. In de oude situatie werkten de wanden van de loodsen bijna als klankkast.”

Door de constructie van de droogwand, het toepassen van zogenaamde centrifugaalventilatoren en laaggeplaatste luchtinlaatluiken is het geluid op circa 5 meter van de loods niet meer waar te nemen. Het nadeel van de centrifugaalventilatoren is dat de luchtopbrengst erg afhankelijk is van de tegendruk. „Door frequentieregelaars met een speciaal soort regelkring toe te passen, ondervangen we dit probleem.”

In een van de opstellingen blazen 29 ventilatoren elk 35.000 kuub lucht per uur door de tweekuubs opslagkisten met uien, aardappels, wortels of knollen. Een aantal gasgestookte verwarmingskanonnen kan warme lucht toevoeren. Dertien ventilatoren staan op de kop van het gebouw, zestien staan schuin in een zijwand. Vijf kisten hoog, zeven rijen diep: ongeveer 2000 kuub kan er tegelijk worden gedroogd, bij strenge kou verwarmd of met behulp van buitenlucht gekoeld. „Door uitlaatluiken in de nok van de schuur kan de lucht er goed uit.”

De verwachting van Pieper is dat het de komende jaren druk gaat worden met het vervangen van de oude droogwanden, die normaal zo’n 20, 25 jaar meegaan. „Arbo-wetgeving zal daarbij wellicht ook helpen: de nieuwe wanden zijn een verademing voor het personeel. En de buurt zal nooit meer klagen.”