LISSABON. Het grondwettelijk hof van Portugal heeft maandag de euthanasiewet verworpen die het parlement in januari aannam. De president had de wet vóór ondertekening naar het hof doorgestuurd.

De wet voorziet in een regeling voor levensbeëindigend handelen bij terminale patiënten, en eveneens in hulp bij zelfdoding door artsen. De wet geldt zowel voor terminale zieken als voor zwaargewonden. Minderjarigen en mensen die niet zelfstandig kunnen beslissen, zijn uitgesloten.

President Marcelo Rebelo de Sousa zei al direct toen de wet hem werd voorgelegd, dat de tekst „uitzonderlijk vaag” was over wat onder „ondraaglijk en uitzichtloos lijden” moet worden verstaan. Deze formulering is overgenomen van de Nederlandse wet uit 2000, die het taboe op wettig levensbeëindigend handelen doorbrak.

De meerderheid van de rechters (7 tegen 5) blijkt de twijfel van de president te delen. De kritiek van de rechters komt erop neer dat de situaties waarin levensbeëindigend handelen toegestaan zou zijn, niet precies genoeg zijn omschreven. Volgens voorzittend rechter Joao Caupers moeten de gronden „duidelijk, precies, voorspelbaar en controleerbaar” zijn.

De Portugese grondwet noemt het recht op leven „onaantastbaar.” De president had een speciale toets hiervan gevraagd. Het hof weegt dit artikel zwaar, maar zegt tegelijk dat een recht op leven niet als een „plicht onder alle omstandigheden” moet worden opgevat.

De taak van het parlement is nu om de wet te repareren aan de hand van de geleverde kritiek. Dan moet de wet opnieuw aan zowel de president als het grondwettelijk hof worden voorgelegd.
Het wetsvoorstel voorziet in een regeling dat artsen met gewetensbezwaren tegen euthanasie niet kunnen worden gedwongen om eraan mee te werken.

Portugal zou het vierde land in Europa en het zevende land in de wereld worden waar artsen het leven van terminale patiënten mogen beëindigen.

Toen het land abortus wilde regelen, werd er ook gedebatteerd of dit paste bij het recht op leven in de grondwet. Toch bleek dit geen belemmering voor het vanouds conservatieve rooms-katholieke land om abortus te wettigen in 2007.

Het huwelijk werd in 2010 opengesteld voor mensen van gelijk geslacht.