Uitdaging

De blijdschap bij de SGP is zeker niet onterecht: de partij won de afgelopen vier Tweede Kamerverkiezingen in totaal bijna 70.000 stemmen. Één van die vier keer, in 2012, was er ook sprake van zetelwinst.

Wat echter niet vergeten moet worden, is dat stemmenwinst broodnodig kan zijn om hetzelfde verkiezingsresultaat als de vorige keer –uitgedrukt in procenten– te halen. De reden is eenvoudig: het aantal kiesgerechtigden in Nederland groeit gestaag. Bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen, in maart 2017, waren er nog zo’n 12.950.000 kiesgerechtigden. Nu zijn dat er circa 13,2 miljoen, schat het CBS.

De SGP haalde in 2017 een recordaantal van 218.950 stemmen (2,08 procent); de ChristenUnie haalde er 356.271 (3,39 procent). Met deze scores waren de partijen niet afhankelijk van restzetels om respectievelijk drie en vijf blauwe stoelen te bemachtigen.

Als de opkomst qua geldige stemmen net zo hoog ligt als in 2017 (81,2 procent), moet de SGP meer dan 4200 stemmen meer halen om op hetzelfde percentage uit te komen. Voor de CU gaat het zelfs om dik 6800 extra benodigde stemmen.

Natuurlijk geldt het gegeven dat stemmenwinst nodig is ook voor alle andere partijen. Maar voor partijen met een trouwe achterban en beperkte groeimogelijkheden is die uitdaging anders, zichtbaarder dan voor partijen die grote fluctuaties in verkiezingsuitslagen laten zien.

Of de opkomst –de meest bepalende factor voor het percentage geldige stemmen– net zo hoog is als in 2017, valt echter te bezien. Toen maakte maar liefst 81,57 procent van de stemgerechtigde Nederlanders de gang naar de stembus; het hoogste aandeel sinds 1986. Een goede score dus, hoewel alsnog bijna 2,4 miljoen Nederlanders niet gingen stemmen. Bij elkaar zouden zij de grootste partij, de VVD (ruim 2,2 miljoen stemmen) overigens kunnen verslaan.

Dit keer kan de opkomst lager zijn door het coronavirus. Ondanks de veiligheidsmaatregelen en alternatieve mogelijkheden om te stemmen kan het zijn dat minder mensen gebruik zullen maken van hun stemrecht.

Nieuwkomers

Voor de kleine christelijke partijen helpt een lage opkomst om goed te scoren. En wie er ook baat bij hebben: de nieuwkomers. Zij moeten namelijk ten minste één volle zetel halen om in de Kamer te komen. Een lagere opkomst zorgt ervoor dat er minder stemmen nodig zijn voor een volle zetel. Gelet op de peilingen lijken JA21 en Volt zich geen zorgen te hoeven maken. Voor anderen, zoals BIJ1, Code Oranje en de BoerBurgerBeweging is het spannender.