Waarom komt de Europese Unie met deze nieuwe sancties?

De sancties zijn een reactie op de situatie van de Russische oppositieleider Aleksej Navalni. Hij reisde halverwege januari vanuit de Duitse hoofdstad Berlijn naar zijn thuisland. Navalni verbleef maandenlang in Duitsland om te herstellen, nadat hij in Siberië met zenuwgas werd vergiftigd.

De oppositieleider is bij zijn terugkeer op het vliegveld gearresteerd. De reden was dat hij de voorwaarden van een eerdere straf in een fraudezaak niet was nagekomen. Zo moest hij zich regelmatig melden bij de autoriteiten, maar dat gebeurde niet toen hij in Duitsland verbleef.

De Europese lidstaten reageerden verbolgen op de arrestatie van Navalni, maar sancties bleven uit toen de EU-ministers van Buitenlandse Zaken de kwestie eind januari bespraken. Vervolgens kreeg de Rus begin februari te horen dat hij 3,5 jaar in een strafkamp moet doorbrengen. In hoger beroep is daar zaterdag ruim 2,5 jaar van overgebleven.

Een reis van de Europese buitenlandchef Josep Borrell naar Moskou liep niet veel later uit op wat critici een grote nederlaag noemden. Het bezoek leidde niet tot veranderingen rond Navalni’s zaak, waarna de EU-ministers maandag opnieuw om tafel gingen om de kwestie te bespreken. Nieuwe sancties zijn deze keer wel afgekondigd.

Wat houden de strafmaatregels precies in?

De straf is duidelijk: de betrokkenen mogen niet meer naar de EU reizen. Ook worden hun banktegoeden in de Unie bevroren.

De namen van de Russen die worden gestraft, zijn nog niet bekendgemaakt. Wel heeft Borrell laten weten dat de sancties zijn bedoeld voor degenen die verantwoordelijk zijn voor Navalni’s arrestatie en veroordeling. Maar in de wandelgangen worden al namen genoemd: de procureur-generaal en de baas van het gevangeniswezen bijvoorbeeld.

Welke impact hebben de strafmaatregels in Rusland?

De Russische president Vladimir Poetin zal niet wakker liggen van deze straffen voor ambtenaren die niet als Russische topfiguren worden gezien. Dat wist de Russische oppositie en daarom was zij afgelopen weekend in Brussel om te pleiten voor sancties tegen de vrienden van Poetin, de schatrijke oligarchen. Sancties moeten echter goed zijn onderbouwd met bewijs, bracht de EU daar tegenin.

De Russische ambassadeur bij de EU, Vladimir Chizhov, zei maandag voor de bekendmaking van de sancties in een interview dat Rusland klaarstaat om er op te reageren. Na de Europese strafmaatregels eind vorig jaar, als reactie op Navalni’s vergiftiging, besloot Rusland om een aantal Europese politici te weren.

De sancties zullen dus vooralsnog Poetin geen grote kopzorgen bezorgen, maar ze staan wel symbool voor de steeds meer bekoelde relatie tussen Moskou en Brussel.