Een beeld dat de laatste weken in de straten van Russische steden vaak voorbijkwam: tussen de Russische driekleuren zwaaien demonstranten met de rode Sovjetvlag. Ze dragen vol trots wimpels, sjaals en mutsen met de nostalgische hamer en sikkel, het logo van de Russische Communistische Partij (KPRF).

De steun voor Navalni is opvallend, want de standpunten lopen flink uiteen. Waar Navalni graag liberalisering ziet van de economie en democratisering van het politieke systeem, zien de communisten privatisering, kapitalisme en westerse normen vooral als een terugkeer naar de ellende van de jaren negentig.

Met 42 van de 450 zetels is de KPRF de één na grootste partij in de Doema, na Poetins Verenigd Rusland (335 zetels). Echt oppositie voeren doet de partij niet: al decennialang is het onderdeel van de zogenaamde systeemoppositie, de ‘gecontroleerde’ oppositie die in de praktijk nooit echt ingaat tegen de partij van Poetin. In aanloop naar de Doemaverkiezingen dit najaar is de grote vraag: lukt het Navalni om de KPRF aan zijn zijde te krijgen?

Vlast

KPRF-partijleider, Gennadi Zjoeganov, die in de verkiezingen van 1996 nog nipt verloor van zittende president Jeltsin, ziet een kloof binnen zijn partij groeien en ageerde op het partijcongres vorige maand fel tegen de „liberale oppositie” van Navalni. Volgens Zjoeganov zijn er externe krachten, zoals Washington, die door middel van een „kleurenrevolutie” de macht van Vladimir Poetin willen breken. „Geen enkele communist zal deze provocaties steunen”, zei Zjoeganov over de protesten.

Toch zijn er veel partijleden die het niet eens zijn met de woorden van Zjoeganov. Veel Russische communisten zijn misschien niet per se fan van Navalni’s liberale programma, maar wel zijn strijd tegen de vlast: het machtssysteem van corrupte ambtenaren en rijke oligarchen dat draait om één persoon: Poetin.

Volgens KPRF-fractielid in de Doema Aleksej Koerinni kunnen de communisten en de aanhangers van Navalni elkaar juist wel vinden, bijvoorbeeld in de strijd tegen corruptie. En net als de aanhang van Navalni, hebben volgens Koerinni ook veel Russische communisten te maken met „vervolging om politieke redenen door de huidige regering.”

Valeri Rasjkin, partijvoorzitter in Moskou, besloot zelfs Navalni bij zijn terugkeer uit Berlijn te gaan verwelkomen op het vliegveld. „Mensen gaan de straat op, niet voor Navalni, maar tegen de autoriteiten. Men is ontevreden en daarom moeten we met hen samenwerken.”

Tweestrijd

Er lijkt een soort tweestrijd gaande binnen de Communistische Partij. De Russische media spreken over ”Stalinisten” en ”Leninisten”. De Stalinisten, de oudere garde, handelt vanuit nostalgie naar de Sovjet-Unie. Deze Kremlinloyalisten zijn tevreden als de KPRF zo’n 10 à 15 procent van de stemmen zal krijgen en zal blijven opereren als systeemoppositie. Daartegenover staan de Leninisten, de revolutionairen. Zij willen radicalere tactieken gebruiken in de strijd om electorale winst.

De vraag is nu wat de KPRF gaat doen met Navalni’s systeem van slim stemmen, de tactiek om als oppositie de kandidaat naar voren te schuiven die de meeste kans maakt tegen de vertegenwoordiger van Verenigd Rusland. Het wierp eerder in lokale verkiezingen in Moskou al haar vruchten af. Als de KPRF zich actief mengt in de strijd, kan Verenigd Rusland mogelijk een electorale dreun krijgen.