Na halfjaar is vrede tussen kabinet en vakbeweging weer nabij
Het meningsverschil tussen kabinet en vakbonden ontaardde in het voorjaar in een ruzie, met als climax de breuk in de nacht van 18 op 19 mei. Een halfjaar later proberen de partijen opnieuw een akkoord te sluiten. Een overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen:
19 mei: Tijdens het traditionele voorjaarsoverleg slagen kabinet en sociale partners, hoewel de verschillen klein zijn, er niet in een akkoord te bereiken over de leeftijd waarop werknemers met prepensioen kunnen. Daarmee valt het kabinet terug op zijn oorspronkelijke plan om de mogelijkheden om met fiscale steun te sparen voor prepensioen, te schrappen. Ook zijn de eerder gemaakte afspraken over loonmatiging weer van de baan. FNV-voorzitter De Waal zegt dat de FNV-bonden geen extreme looneis op tafel zullen leggen. „Wij zullen onze verantwoordelijkheid nemen.”
24 mei: Een poging van CNV-voorzitter Terpstra om het overleg in de polder nieuw leven in te blazen mislukt. Een gesprek met de werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland levert niets op.
26 mei: Premier Balkenende wijst een bemiddelingspoging af. „Het houdt een keer op”, zegt hij in een debat in de Tweede Kamer. „Bemiddelen doe je pas als er nog ruimte is.” Die ruimte heeft het kabinet niet meer, aldus Balkenende.
28 mei: Het kabinet besluit CAO-afspraken die de loonkosten opjagen, niet meer algemeen verbindend te verklaren. Dat betekent dat afspraken die werkgeversorganisaties met vakbonden maken niet meer aan een complete bedrijfstak worden opgelegd. „Wij gaan niet meewerken aan loonstijgingen”, zegt vice-premier Zalm. De vakbeweging reageert furieus.
21 juni: De FNV maakt de uitslag van haar ledenraadpleging bekend: 97 procent van de achterban steunt voorzitter De Waal in zijn afwijzing van de kabinetsplannen. Ruim eenderde van de 1,2 miljoen FNV-leden heeft een stem uitgebracht.
22 juni: Ook de CNV-achterban spreekt zich in een referendum uit tegen de kabinetsplannen.
24 augustus: De vakcentrales kondigen massale acties aan tegen het kabinetsbeleid. Hoogtepunt moet een demonstratie in Amsterdam op 2 oktober worden.
27 augustus: Het kabinet wordt het definitief eens over zijn VUT- en prepensioenplannen. De aftrek van premies is vanaf 1 januari 2006 niet langer fiscaal te verrekenen. Voor werknemers die in 2005 57 jaar of ouder zijn geldt de maatregel niet.
20 september: De FNV komt met een looneis van 1,25 procent.
20 september: Protestdemonstratie in de Rotterdamse binnenstad tegen de kabinetsplannen. Daarbij zijn 30.000 (schatting van de politie) tot 60.000 (schatting van de bonden) mensen op de been. Minister De Geus in een reactie: „Er is geen alternatief voor het beleid van het kabinet.”
29 september: Algemene beschouwingen in de Tweede Kamer. De regeringsfracties versoepelen de kabinetsvoorstellen. De overgangsperiode voor VUT en prepensioen geldt voor werknemers vanaf 55 jaar in plaats van vanaf 57 jaar. Ook blijft bij ontslag een combinatie van WW en gouden handdruk mogelijk.
2 oktober: Tussen de 200.000 en de 300.000 mensen stromen samen in Amsterdam om te protesteren tegen het kabinetsbeleid. Het is een van de grootste naoorlogse manifestaties. Het kabinet toont zich onder de indruk, maar zegt vast te houden aan zijn plannen.
5 oktober: Vice-premier Zalm in de Tweede Kamer: Het kabinet zal zijn VUT- en prepensioenplannen niet terugdraaien.
11 oktober: De Geus heeft staatssecretaris Van der Knaap (Defensie) gevraagd als ’verkenner’ met de sociale partners te gaan praten, zo wordt bekend. Van der Knaap opereert niet namens het hele kabinet en heeft geen onderhandelingsmandaat.
14 oktober: Een massale staking legt vrijwel het hele openbaar vervoer plat.
24 oktober: Van der Knaap legt zijn conclusies voor aan de top van het kabinet. De animo bij met name de FNV om weer te gaan onderhandelen, lijkt niet groot.
26 oktober: Premier Balkenende, net hersteld van een ernstige infectie aan zijn voet, voert samen met Zalm en De Geus voor de derde keer in het geheim overleg met de top van de vakbeweging.
1 november: Na nieuw overleg in het weekeinde krijgen de onderhandelaars van CNV en MHP van hun achterban het fiat de zaken met het kabinet af te ronden. De FNV wil nog geen formeel overleg.
3 november: Na nieuw intern beraad is ook de FNV klaar voor een formeel afrondend overleg, dat waarschijnlijk morgenavond zal plaatsvinden.