Bush nog vier jaar in Witte Huis
De Republikein George Bush, herkozen als president van de Verenigde Staten, heeft woensdag in zijn overwinningsrede de hand gereikt naar de 55 miljoen Amerikanen die niet op hem stemden. ‘Ik heb uw steun nodig en zal hard werken om die te verdienen’, zei hij. Een uur eerder gaf zijn Democratische rivaal John Kerry zijn nederlaag toe. „We kunnen deze verkiezingen niet winnen", zei hij in een emotionele toespraak tot zijn aanhangers.
Na een zenuwslopende nacht van stemmentellen werd duidelijk dat Bush aan het langste eind zou trekken. Kerry wachtte met het toegeven van zijn nederlaag tot vaststond dat hij in Ohio ook na hertellingen geen kans op de overwinning zou maken. Het verschil in de ’swing state’, die even dreigde uit te groeien tot het Florida van 2004, bedraagt meer dan 130.000 stemmen. Zonder de kiesmannen van Ohio werd het Witte Huis voor Kerry onbereikbaar.
Anders dan vier jaar geleden, toen Bush weliswaar meer kiesmannen achter zich kreeg, maar in werkelijke stemmen van kiezers achterbleef bij Al Gore, won hij ditmaal ook de ’popular vote’. Het verschil bedroeg circa 3,5 miljoen stemmen.
Zijn tweede ambtstermijn geeft Bush de mogelijkheid de strijd tegen het terrorisme voort te zetten en in eigen land zijn conservatieve agenda door te voeren. Ook is de kans groot dat hij in de komende jaren nieuwe rechters mag benoemen in het sterk vergrijsde Hooggerechtshof. Bush kan bovendien terugvallen op een Huis van Afgevaardigden en een Senaat met beide een Republikeinse meerderheid.
Kerry wenste Bush telefonisch geluk. In het telefoongesprek spraken beiden zich uit voor het bestrijden van de polarisatie in de Amerikaanse samenleving. „We spraken over het gevaar van een tweedeling in ons land en de noodzaak, de grote noodzaak, voor eenheid te zorgen", zei Kerry.
Naar verluidt drong vice–presidentskandidaat John Edwards er bij Kerry op aan niet te snel toe te geven en net zo nauwkeurig alle mogelijkheden na te trekken als de Republikeinen zouden doen als de rollen omgekeerd waren. Eerder had Edwards aangekondigd dat de Democraten om elke stem zouden vechten. „We hebben vier jaar op deze overwinning gewacht. We kunnen nog wel een avond wachten."
De opkomst bij de verkiezingen was ongewoon hoog. Met de opgaven van 99 procent van de stembureaus binnen bedroeg de opkomst 114,3 miljoen, vergeleken met 105 miljoen in 2000. De grote inspanningen van beide partijen om kiezers te registreren, de verwachting van een spannende race en het gevoel dat er in deze tijd veel op het spel staat hebben daarvoor gezorgd. Bij de stembureaus ontstonden door de grote toeloop tal van logistieke problemen.
‘De stemming van de kiezer is bij deze verkiezingen anders dan ik ooit heb meegemaakt’, zei Joseph Aiello, een verkiezingsmedewerker in Illinois. „Er is meer passie. Ze lijken heel emotioneel. Ze stellen allerlei vragen, controleren dingen."
Bush legde bij de verkiezingen een stevige basis door bijna alle omstreden staten die hij de vorige keer in de wacht sleepte te behouden. Kerry moest meer doen dan één staat meer veroveren dan Al Gore vier jaar geleden deed. Door tussentijdse verschuivingen in het districtenstelsel zouden de Democraten met de staten die ze toen bijna veroverden nu tien stemmen tekortkomen in het kiescollege voor het presidentschap.
Florida viel toe aan Bush, met weinig verschil, maar genoeg om discussie te vermijden. Bush slaagde er niet in Pennsylvania op de Democraten te veroveren, al heeft hij die staat maar liefst 44 maal bezocht. Kerry veroverde New Hampshire op de Republikeinen, waarschijnlijk de enige staat die van partij veranderde.
In Ohio haalde Kerry alleen een meerderheid onder de jonge kiezers. In alle andere leeftijdscategorieën won Bush. De kwestie van het homohuwelijk heeft Kerry waarschijnlijk ook stemmen gekost in Ohio. Kerry is tegen een uitgesproken verbod op verbintenissen tussen homo’s in de grondwet, terwijl de bevolking van Ohio, dat al een wet had dat het homohuwelijk verbood, dinsdag instemde met een grondwetswijziging die iedere formele verbintenis tussen mensen van gelijk geslacht verbiedt.