Hoe vaak dergelijke constructies precies voorkomen is niet bekend, maar een rondgang langs diverse makelaars in Nederland leert dat de praktijk overal bekend is.

Tot 1 april hoeven kopers tot 35 jaar oud tijdelijk geen overdrachtsbelasting te betalen. Dat scheelt algauw duizenden euro’s, want bij een nieuw huis van 500.000 bedraagt de heffing bijvoorbeeld 10.000 euro. Na 1 april geldt de vrijstelling van de overdrachtsbelasting alleen voor huizen die voor minder dan 400.000 euro van eigenaar wisselen, een categorie die met huidige prijsstijgingen op de woningmarkt snel slinkt.

Maar de Belastingdienst kijkt ook mee. Die zou particuliere huizenkopers als beleggers kunnen beschouwen als ze overgaan tot de verhuur van hun woning, waarschuwt de VEH. Voor beleggers is de overdrachtsbelasting juist omhooggegaan tot 8 procent, waardoor een koper van een huis van een half miljoen euro ineens 40.000 euro extra kwijt zou zijn. Daarnaast behoren boetes van de fiscus tot de gevaren van gebruikersovereenkomsten, denkt de VEH.

Ook heeft een verhuurder geen recht op hypotheekrenteaftrek als het huis niet het hoofdverblijf is van de koper. Een voorwaarde daarvoor is namelijk dat de eigenaar op het nieuwe huisadres staat ingeschreven.

De Belastingdienst laat weten dat het vragen heeft ontvangen over situaties waarin kopers de woning wel zelf gaan bewonen, maar nog niet direct. De fiscus wil op korte termijn duidelijkheid geven. Volgens een woordvoerster is het wel een van de voorwaarden voor de startersvrijstelling dat de koper de woning niet gaat verhuren. De onduidelijkheid kan ook makelaars parten spelen, zegt de Nederlandse Vereniging van Makelaars. De brancheorganisatie vindt dat er zo snel mogelijk meer informatie moet komen van de Belastingdienst.

De constructie kan ook nog leiden tot problemen met verzekeraars. De koper kan de woning verzekeren met een opstal- en inboedelverzekering. Als de verkoper in de maanden daarna schade of brand veroorzaakt is de koper aansprakelijk. Volgens de VEH kan een verzekeraar moeilijk doen als blijkt dat zijn klant er helemaal niet woont en ook de schade niet heeft veroorzaakt. „Het is vaak mogelijk om de woning extra te verzekeren voor schade door huurders, maar dan geeft je dus openheid aan het feit dat je zelf niet in je nieuwe huis woont, maar iemand anders”, zegt een woordvoerder van de belangenvereniging voor huiseigenaren. „Dat kan tegen je pleiten als de Belastingdienst deze truc in het vizier krijgt.”