Het gaat van kwaad tot erger. Wat in januari begon als een publiekelijk conflict tussen farmaceut AstraZeneca en de Europese Commissie over het aantal te leveren vaccins, leidde uiteindelijk tot een misstap, waardoor het dagelijks EU-bestuur al dagen het puin van aan het ruimen is.

De storm begon op vrijdag: de Commissie bracht haar concrete plan voor een exportvergunning voor vaccins naar buiten. Zo’n noodmaatregel verschaft volgens het dagelijks bestuur de nodige duidelijkheid, die zij niet van bedrijven als AstraZeneca zegt te krijgen. Ook biedt het de EU-lidstaten en de Commissie de mogelijkheid om export te weigeren.

Een deel van het plan werd echter razendsnel weer teruggetrokken, nadat de Commissie via telefoontjes uit Belfast, Dublin en Londen erop was gewezen dat zij een zeer controversiële en onwenselijke stap had gezet.

Het dagelijks EU-bestuur wilde voorkomen dat vaccins vanuit Ierland naar Noord-Ierland gaan. Met andere woorden: er zou op het eiland weer een grens komen. Terwijl juist de Commissie zich er in de brexitonderhandelingen sterk voor had gemaakt dat dit niet mocht gebeuren. De Commissie corrigeerde in alle vroegte op zaterdag de misstap, maar daarmee was de kous niet af.

Nesten

Het Europees Parlement, verschillende lidstaten en de Brusselse pers eisten maandag en dinsdag meer uitleg over de controversiële keuze. De Commissie lijkt zich echter alleen maar meer in de nesten te werken, dan dat zij de problemen oplost.

In een poging om duidelijk te maken hoe de Commissie tot de keuze was gekomen, wees de woordvoerder van voorzitter Ursula von der Leyen maandag haar collega, Eurocommissaris Valdis Dombrovskis (Handel), aan als verantwoordelijke. Dombrovskis beet vervolgens publiekelijk van zich af en zei dat het juist een collectief besluit was.

Later op maandag sprak Von der Leyen zelf met een geselecteerd groepje journalisten over de kwestie. Ze probeerde uit te leggen dat de EU vooralsnog achterblijft met vaccineren omdat de Unie de veiligheid van het vaccin als zeer belangrijk beschouwt. Deze verklaring zagen critici echter weer als een steek onder water richting Londen, waar men voor een snellere noodprocedure voor goedkeuring koos.

Een poging van Von der Leyen op dinsdagavond om de vragen van het Europees Parlement te beantwoorden, leidde ook weer tot kritiek. De bijeenkomsten vonden plaats achter gesloten deuren en niet alle fracties konden in gesprek met de voorzitter. Onder meer de conservatieven noemden deze keuze „onaanvaardbaar.” Ook de Europarlementariërs die wel met Von der Leyen spraken, eisen nog steeds meer inzage in de keuzes van de Commissie.