De conservatieve partij is opgeschrikt door een uitspraak van het grondwettelijk hof in november. Dat bepaalde dat de vrouwelijke partner van een jonge moeder wel degelijk recht had op ‘vaderschapsverlof’.

Die uitspraak noopt de Letse regering om de sociale wetgeving aan te passen aan de moderne tijd. Maar de Nationale Alliantie is bang dat deze aanpassing zal leiden tot omhelzing van ‘regenbooggezinnen’. Volgens de partij kan er wel sprake zijn van gezinnen met één ouder, maar niet van gezinnen waarin beide ouders van hetzelfde geslacht zijn.

Op zich kent Letland al een grondwet die het huwelijk in traditionele zin omschrijft. Artikel 110 zegt: „De staat beschermt en ondersteunt het gezin; een unie van man en vrouw.”

Die omschrijving is in 2005 in de grondwet opgenomen toen andere landen in West-Europa het huwelijk begonnen open te stellen voor mensen van gelijk geslacht. Zeker veertien landen in Midden- en Oost-Europa hebben dat toen gedaan. De bekendste voorbeelden zijn Polen en Hongarije.

De Nationale Alliantie vindt echter dat het hof de grondwet verkeerd heeft uitgelegd, zo stelde de conservatieve partijleider Raivis Dzintars onlangs op de radio. Het hof schiep een „definitie van het gezin die niet aanvaardbaar is voor het algemene publiek in Letland.”

Dzintars wil nu uitdrukkelijk vastleggen dat het gezin is gebaseerd op een huwelijk van man en vrouw en dat een kind het „recht heeft op te groeien in een gezin dat is gebaseerd op een moeder (vrouw) en een vader (man).” Dat laatste doet denken aan een recente wetswijziging in Hongarije, die inmiddels wereldwijd zowel instemming als afwijzing heeft opgeroepen.

De Nationale Alliantie heeft 17 van de 100 zetels in het parlement. Voor een wijziging van de grondwet is twee derde van de stemmen nodig. De liberale premier Krisjanis Karins heeft gezegd dat „dit niet het juiste moment” is voor grondwetswijzigingen, vanwege corona en de economische crisis die daaruit voortvloeit. Zijn partij, Nieuwe Eenheid, heeft 23 zetels. Van de grootste partij in het parlement, de sociaaldemocratische Harmonie met 24 zetels, is bekend dat ze sowieso voor openstelling van het huwelijk voor homoseksuelen is. Daarmee lijken de benodigde 67 stemmen voor het conservatieve voorstel onhaalbaar.

Ook de nationale ombudsman van Letland, Juris Jansons, bracht naar voren dat de vraag wat wel en geen gezin is niet moet worden beslist door een haastige stemming over een grondwetswijziging, maar in een maatschappelijk debat.

De Nationale Alliantie komt met haar voorstel nadat de afgelopen jaren meermalen is gedebatteerd over aanvaarding van het homohuwelijk. De Letse wet erkent al wel sinds 1999 het geregistreerd partnerschap voor mensen van gelijk geslacht, maar geen huwelijk.

Van tijd tot zijn er gevallen in de media van koppels die getrouwd zijn in een ander EU-land en in eigen land volledige erkenning willen.

In de herfst van 2020 besprak het Letse parlement, de Saeima, nog een burgerinitiatief voor openstelling van het huwelijk voor mensen van hetzelfde geslacht, maar dat voorstel werd weggestemd met een meerderheid van 55 tegen 30. Opiniepeilingen geven ook aan dat de overgrote meerderheid van de bevolking tegen de openstelling van het huwelijk is.