Deze maatregelen stelt staatssecretaris Kalsbeek van Justitie voor in haar nota ”Vasthoudend en effectief”, waarmee het kabinet donderdag heeft ingestemd. In het plan staan tal van maatregelen om de jeugdcriminelen, van wie er zo’n 7000 à 8000 zijn in ons land, effectiever aan te pakken.

De kern van het plan is dat jongeren die zijn opgepakt en hun straf hebben uitgezeten of hun taakstraf hebben vervuld, niet aan hun lot moeten worden overgelaten. Als er geen opvang is, vallen ze vaak terug in hun oude gedrag, zo benadrukte de staatssecretaris donderdag tijdens een persconferentie waarop ze haar nota presenteerde.

De politie gaat in de toekomst direct na het oppakken van de jonge criminelen ook de ouders erbij betrekken. Tijdens zo’n eerste gesprek moet blijken of het misdrijf dat de betrokkene heeft begaan, voortkomt uit ’normaal’ puberaal gedrag of dat er sprake is van meer problemen. Is er sprake van problemen, dan is hulpverlening nodig, aldus Kalsbeek.

De hulpverlening krijgt een verplicht karakter. Ouders of kinderen die niet mee willen werken, worden geconfronteerd met ontzetting uit de ouderlijke macht of met langere straffen voor de kinderen. Afspraken over begeleiding van kinderen en ouders kunnen al worden gemaakt in de periode van voorlopige hechtenis.

In de nota stelt Kalsbeek voor om het aantal cellen voor jonge criminelen uit te breiden van 2250 tot 3000. Ook het aantal plaatsen voor individuele trajectbegeleiding, bijvoorbeeld voor de harde kern en voor jongeren uit etnische minderheidsgroepen, wordt fors uitgebreid. Jongeren die slechts licht crimineel verdrag vertonen, maar wel veel overlast veroorzaken, kunnen eveneens worden verplicht tot deelname.

De begeleiders zullen de jongeren een dagritme leren en afspraken maken over momenten dat ze verplicht thuis moeten zijn. Ook verplichte scholing of arbeid behoort tot de mogelijkheden. Het aantal plaatsen op jeugdinternaten wordt ook uitgebreid.

„De tijd van vrijblijvendheid is voorbij, we gaan er bovenop zitten”, aldus de bewindsvrouw donderdag. Ze meldde dat het aantal jeugdcriminelen niet toeneemt, maar dat de daders wel jonger worden. Crimineeltjes van tien jaar en jonger zijn geen uitzondering meer. Bovendien gebruiken de jongeren steeds grover geweld en zijn er verhoudingsgewijs meer allochtonen onder de boefjes dan vroeger.

Kalsbeek nam donderdag de gelegenheid te baat om zich te verdedigen tegen de verwijten die de Algemene Rekenkamer gistermorgen uitte over het jeugdcriminaliteitsbeleid. De Rekenkamer concludeerde dat niet duidelijk is wat er bij de helft van de opgepakte jongeren na hun eerste arrestatie is gebeurd. De vrees bestaat dat zij niet zijn begeleid.

De staatssecretaris zei donderdag dat dit vooral een registratieprobleem is. De politie moet bijhouden wat er met de jongeren is gebeurd, welke begeleiding ze hebben gehad en dergelijke. „Geen registratie wil niet per definitie zeggen dat er niets is gebeurd”, aldus de bewindsvrouw. Ze erkende wel dat de registratie beter moet. Daarvoor zijn al maatregelen getroffen. De Algemene Rekenkamer baseerde zich voor haar onderzoek op gegevens uit 1999.