De nieuwe Wet open overheid (WOO) zorgt er onder meer voor dat ook lagere overheden wettelijk verplicht worden informatie openbaar te maken. Dat is nu nog niet zo. Het wetsvoorstel is een initiatief van GroenLinks en D66.

Het voorstel is onlangs aangescherpt. Dat gebeurde naar aanleiding van het rapport over de Toeslagenaffaire. De onderzoekscommissie constateerde dat „transparantie, openheid en volledigheid in de praktijk niet de leidende principes zijn” bij een reeks activiteiten van de overheid waaronder beantwoording van WOB-verzoeken.

Bij het oorspronkelijke initiatiefvoorstel werd een permanent adviescollege gevoegd. Dat kan echter geen bindende uitspraken doen. Verder moet er een landelijk platform komen waar alle informatie makkelijk te vinden moet zijn.

De Kamer stemde ook in met een amendement van het CDA dat persoonlijk beleidsopvattingen van ambtenaren en derden openbaar mogen worden „tenzij het kunnen voeren van intern beraad onevenredig wordt geschaad”.

Journalisten zijn nog niet tevreden over de WOO, maar vinden het wel een vooruitgang vergeleken met de oude WOB. Het voorstel moet nog door de Eerste Kamer. Het kost zeker vier jaar om de wet in te voeren, aldus minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken).

Volgens initiatiefnemer en GroenLinks-Kamerlid Bart Snels laat de toeslagenaffaire zien „tot welke ellende gebrekkige informatievoorziening van de overheid kan leiden”. Dat de initiatiefwet is aangenomen „is een belangrijke stap in het terugwinnen van vertrouwen.”

„Het is een recht van burgers om hun overheid te kunnen controleren”, zegt D66’er Steven van Weyenberg. Journalisten, wetenschappers „en anderen die een beroep doen op publieke informatie” worden geholpen door de WOO, zegt de mede-initiatiefnemer. Maar dat alleen is volgens hem niet genoeg. „Deze wet moet ook het begin zijn van een cultuurverandering, waarin openheid vanzelfsprekend wordt.”